Zasady realizacji działania „Dobrostan zwierząt” w ramach PROW 2014-2020” w roku 2021
Działanie „ Dobrostan zwierząt”, którego celem jest zachęcenie rolników do stosowania podwyższonych warunków dobrostanu zwierząt. Działanie nie jest działaniem inwestycyjnym i nie uwzględnia pokrycia kosztów związanych ze zmianą warunków utrzymania zwierząt. Wsparcie otrzymają rolnicy, którzy podejmą się utrzymania zwierząt w warunkach wykraczających ponad obowiązujące normy krajowe. Dopłaty mają rekompensować dodatkowe, poniesione przez rolnika koszty lub utracone dochody związane z wprowadzeniem podwyższonego dobrostanu.
Rolnicy deklarują udział w działaniu na rok z możliwością kontynuacji w latach kolejnych. Wnioski o płatność dobrostanową składane są równocześnie z wnioskiem o płatności bezpośrednie przez aplikację e-Wniosek Plus. W roku 2021 zostanie uruchomionych 6 wariantów:
* w przypadku wariantu 2.1. Dobrostan krów mlecznych – wypas lub wariantu 2.2. Dobrostan krów mlecznych utrzymywanych grupowo – zwiększona powierzchnia w budynkach, płatność dobrostanowa przyznawana jest w wysokości:
1) 100% stawki płatności – za każdą sztukę krowy mlecznej od 1 sztuki do 100 sztuki;
2) 75% stawki płatności – za każdą sztukę krowy mlecznej od 101 sztuki do 150 sztuki;
3) 50% stawki płatności – za każdą sztukę krowy mlecznej powyżej 150 sztuki.
Wariant 1.1. Dobrostan loch – zwiększona powierzchnia w budynkach
W gospodarstwie realizującym wariant 1.1 dobrostan loch wszystkim lochom i loszkom po pokryciu utrzymywanym w tym gospodarstwie zapewnia się powierzchnię bytową zwiększoną o co najmniej 20% w stosunku do minimalnej powierzchni, wymaganej dla tych zwierząt, która została określona w Rozporządzeniu MRiRW z dnia 15 lutego 2010r. w sprawie wymagań i sposobu postępowania przy utrzymaniu gatunków zwierząt gospodarskich, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej(Dz.U. nr. 56 poz.344 z póź.zm. Wymóg zwiększonej powierzchni dotyczy: loch prośnych, loch w okresie porodu i odchowu prosiąt ssących, loch luźnych, loch i loszek po pokryciu. Powierzchnie bytowe dla jednej lochy i loszki po pokryciu powinny wynosić:
- 4,2 m2 kojec pojedynczy dla lochy w okresie porodu i odchowu prosiąt ssących,
- 2,7 m2 kojec pojedynczy dla lochy i loszki po pokryciu (może być stosowany tylko w gospodarstwach utrzymujących mniej niż 10 loch lub loszek prośnych od 4 tyg. po pokryciu do tygodnia przed przewidzianym terminem porodu),
- 2,7 m2 w kojcu, gdzie lochy utrzymywane są grupowo; w przypadku, gdy w kojcu utrzymywane są lochy prośne, co najmniej 1,3 m2 powierzchni kojca stanowi stałe podłoże i nie więcej niż 15% tego podłoża – otwory odpływowe,
- 3 m2 w kojcu, gdzie utrzymuje się grupowo do 5 loch; w przypadku, gdy w kojcu utrzymywane są lochy prośne, co najmniej 1,3 m2 powierzchni kojca stanowi stałe podłoże i nie więcej niż 15% tego podłoża – otwory odpływowe,
- 2,4 m2 w kojcu, gdzie utrzymuje się grupowo powyżej 39 loch; w przypadku, gdy w kojcu utrzymywane są lochy prośne, co najmniej 1,3 m2 powierzchni kojca stanowi stałe podłoże
i nie więcej niż 15% tego podłoża – otwory odpływowe, - 2,2 m2 w kojcu, gdzie utrzymuje się grupowo do 5 loszek po pokryciu, przy czym 0,95 m2 stanowi stałe podłoże i nie więcej niż 15% tego podłoża – otwory odpływowe,
- 2 m2 w kojcu, gdzie utrzymywane są grupowo loszki po pokryciu, przy czym 0,95 m2 stanowi stałe podłoże i nie więcej niż 15% tego podłoża – otwory odpływowe,
- 1,8 m2 w kojcu, gdzie utrzymuje się grupowo powyżej 39 loszek po pokryciu, przy czym 0,95 m2 stanowi stałe podłoże i nie więcej niż 15% tego podłoża – otwory odpływowe.
Pozostałe grupy technologiczne świń muszą posiadać minimalne powierzchnie określone prawem krajowym wynikającym z przepisów o dobrostanie zwierząt. np. gospodarstwo utrzymujące knury musi zapewnić im: powierzchnię kojca dla knura bez krycia w kojcu, co najmniej 6m2, a w jeżeli krycie odbywa się w tym kojcu to powierzchnia ta powinna wynosić co najmniej 10m2.
Rolnik w dniu złożenia wniosku o przyznanie płatności dobrostanowej w ramach tego wariantu musi posiadać co najmniej 1 lochę indywidulnie oznakowaną i zarejestrowaną w ARiMR kolczykiem z indywidualnym numerem identyfikacyjnym lochy. W gospodarstwie nie wolno utrzymywać loch w systemie jarzmowym, z wyjątkiem okresu nie dłuższego niż 8 dni w czasie okołoporodowym. Utrzymywanie loch w systemie jarzmowym w okresie okołoporodowym musi być udokumentowane przez prowadzenie rejestru utrzymywania loch. Rejestr należy złożyć w ARiMR od 15 do 31 marca 2022 r.
Razem z wnioskiem w aplikacji e Wniosek Plus rolnik składa kopie odpowiednich stron Planu poprawy dobrostanu zwierząt. Plan poprawy dobrostanu zwierząt rolnik zobowiązany jest opracować na odpowiednich drukach udostępnionych przez ARiMR przy udziale doradcy rolniczego. W planie tym określa się m.in. ile loch można utrzymywać w danym gospodarstwie tak, aby zapewnić tym zwierzętom ulepszone warunki dobrostanu. Termin złożenia wniosku to 15 marca – 15 maja. Rolnik od dnia złożenia wniosku o przyznanie płatności dobrostanowej w ramach tego wariantu do dnia 14 marca kolejnego roku, zapewnia wszystkim lochom i loszkom po pokryciu utrzymywanym w gospodarstwie we wszystkich siedzibach stada ulepszone warunki dobrostanu, zgodnie z wymogami wariantu. Ponadto rolnik utrzymuje w gospodarstwie jednocześnie nie więcej loch, niż wynika to z opracowanego Planu dobrostanu zwierząt. Płatność w ramach tego wariantu przyznawana jest rolnikowi do średniej liczby loch w gospodarstwie od dnia złożenia wniosku do 14 marca roku następnego. ARiMR sprawdza na podstawie danych z IRZ czy w okresie realizacji wymogów nie została przekroczona maksymalna liczba loch (stan dzienny), określona w Planie poprawy dobrostanu.
Wariant 1.2 Dobrostan tuczników- zwiększona powierzchnia w budynkach
Wszystkie świnie w gospodarstwie muszą być oznakowane i zarejestrowane zgodnie z obowiązującymi przepisami w zakresie rejestracji i identyfikacji zwierząt. Rolnik od dnia złożenia wniosku o przyznanie płatności dobrostanowej w ramach tego wariantu zapewnia wszystkim warchlakom i tucznikom utrzymywanym w gospodarstwie rolnym (wszystkie siedziby stad), ulepszone warunki dobrostanu zgodnie z wymogami wariantu.
Wszystkim warchlakom i tucznikom utrzymywanym w tym gospodarstwie rolnym zapewnia się powierzchnię bytową zwiększoną o co najmniej 20% w stosunku do minimalnej powierzchni, wymaganej na podstawie obowiązujących przepisów w tym zakresie.
Powierzchnia bytowa kojca w budynkach inwentarskich, w przeliczeniu na jedną sztukę, w przypadku utrzymywania grupowego warchlaków i tuczników, wynosi co najmniej:
0,18 m2 – w przypadku świń o masie ciała do 10 kg
0,24 m2 – w przypadku świń o masie ciała powyżej 10 do 20 kg
0,36 m2 – w przypadku świń o masie ciała powyżej 20 do 30 kg
0,48 m2 – w przypadku świń o masie ciała powyżej 30 do 50 kg
0,66 m2 – w przypadku świń o masie ciała powyżej 50 do 85 kg
0,78 m2 – w przypadku świń o masie ciała powyżej 85 do 110 kg
1,2 m2 – w przypadku świń o masie ciała powyżej 110 kg
Powierzchnia bytowa w budynkach inwentarskich dla innych niż warchlaki i tuczniki grup technologicznych świń utrzymywanych w gospodarstwie musi być zgodna z odpowiednimi obowiązkowymi wymogami. Tuczniki, do których przysługuje płatność dobrostanowa muszą pochodzić od loch „dobrostanowych” i nie mogły być utrzymywane w gospodarstwach nierealizujacych Pakietu 1. – rolnik sam hoduje prosięta do tuczu w ulepszonych warunkach dobrostanu i realizuje wariant 1.1., albo kupuje prosięta z gospodarstw uczestniczących w wariancie 1.1. Obowiązek zapewnienia ulepszonych warunków dobrostanu dotyczy także tych warchlaków i tuczników, do których nie przysługuje płatność dobrostanowa, gdyż pochodzą od loch „niedobrostanowych”. Tuczniki, do których przysługuje płatność dobrostanową to te oddane z przeznaczeniem do uboju bezpośrednio do rzeźni lub z przemieszczeniem przez co najwyżej jednego pośrednika. Dopuszczony jest także ubój w gospodarstwie. Tak samo jak w wariancie 1.1 rolnik musi posiadać opracowany przy udziale doradcy rolniczego Plan poprawy dobrostanu zwierząt. W tym planie określa się m.in. ile warchlaków i tuczników można utrzymywać jednocześnie w danym gospodarstwie tak, aby zapewnić tym zwierzętom ulepszone warunki dobrostanu.
Płatność przyznawana jest do liczby tuczników uprawnionych do płatności dobrostanowej oddanych do rzeźni lub ubitych w gospodarstwie. Liczbę tuczników, do której przysługuje płatność dobrostanowa, ustala ARiMR na podstawie danych zawartych w systemie IRZ. W pierwszym roku realizacji przez rolnika wariantu 1.2., do płatności uwzględniane są tuczniki oddane do uboju po upływie 4 miesięcy od dnia złożenia wniosku o przyznanie płatności dobrostanowej do dnia poprzedzającego dzień złożenia przez rolnika wniosku o taką płatność w kolejnym roku, lub do dnia 15 maja – jeżeli rolnik nie złoży kolejnego wniosku w ramach wariantu 1.2.
Pakiet 2. Dobrostan krów
Przystępując do któregoś z wariantów w ramach Pakietu 2, rolnik nie może posiadać w gospodarstwie (w żadnej z siedzib stad) krów typu użytkowanego kombinowanego, dla których nie został określony kierunek użytkowania. Hodowcy są zobowiązania do dokonania zmiany typu użytkowego tych krów na mleczny lub mięsny, lub określenia kierunku w jakim użytkuje krowy. Należy również zwrócić uwagę na oznakowanie i zarejestrowanie zwierząt zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz przestrzegać terminowości dokonywania zgłoszeń w przypadku zmian w stadzie. Pozostałym zwierzętom, nie objętym podwyższonym dobrostanem zapewnia się minimalne warunki utrzymania określone przepisami krajowymi.
Wariant 2.1. Dobrostan krów mlecznych – wypas
W gospodarstwach realizujących ten wariant wszystkim krowom mlecznym (we wszystkich siedzibach stad) należy zapewnić w okresie od 1 kwietnia do 15 października 120 dni wypasu, bez uwięzi, przez co najmniej 6 godzin dziennie. W ramach wariantu nie ma potrzeby sporządzania planu poprawy dobrostanu, ale hodowca jest zobowiązany do prowadzenia dziennika wypasu i złożenia go w ARiMR do 31 października.
Wariant 2.2. Dobrostan krów mlecznych utrzymywanych grupowo – zwiększona powierzchnia w budynkach
Przystępując do wariantu 2, rolnik jest zobowiązany do opracowania planu poprawy dobrostanu przy pomocy uprawnionego doradcy rolniczego. Do wariantu mogą przystąpić tylko gospodarstwa utrzymujące krowy mleczne w systemie bezuwięziowym. Realizując ten wariant, wszystkim krowom mlecznym, we wszystkich siedzibach stad zapewnia się powierzchnie odpasowo-ruchową zwiększoną o 20% w stosunku do minimalnych wymagań określonych w przepisach krajowych. Minimalna powierzchnia odpasowo-ruchowa dla każdej krowy utrzymywanej w systemie wolnostanowiskowym z wydzielonymi legowiskami musi wynosić co najmniej 4 m², a legowiska co najmniej 2,1 m długości i 1,1 m szerokości. W systemie wolnostanowiskowym bez wydzielonych legowisk minimalna powierzchnia dla każdej krowy mlecznej wynosi co najmniej 5,4 m².
Wariant 2.3. Dobrostan krów mamek
Hodowcy realizujący wariant są zobowiązania do zapewnienia wszystkim krowom mamkom, cielętom, jałówkom i opasom do 300 kg 140 dni wypasu realizowanego w okresie od 1 kwietnia do 15 października. Po tym czasie (od 16 do 31 października) rolnik składa do ARiMR oświadczenie o zrealizowaniu wypasu letniego. Drugim wymogiem jest zapewnienie w okresie zimowym tj. 16 października do 14 marca kolejnego roku, dostępu do środowiska zewnętrznego (pastwisk, wybiegów, okólników) o powierzchni zwiększonej o 20%. Oznacza to, że minimalna wielkość zimowej, zewnętrznej powierzchni bytowej dla cieląt to co najmniej 6 m²/szt., dla jałówek i opasów do 300 kg – 12 m²/szt., a dla krów mamek 18 m²/szt.
Pakiet 3.1. Dobrostan owiec – zwiększona powierzchnia w budynkach
Projekt nowych przepisów wprowadza dodatkowy pakiet 3.1. Dobrostan owiec – zwiększona powierzchnia w budynkach. Aby przystąpić do realizacji tego wariantu, rolnik musi na dzień złożenia wniosku o przyznanie płatności dobrostanowej:
- posiadać co najmniej jedną samicę z gatunku owca domowa (Ovis aries), w wieku co najmniej 12 miesięcy, oznakowaną zgodnie z przepisami o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt oraz zarejestrowaną w rejestrze zwierząt gospodarskich,
- posiadać plan poprawy dobrostanu zwierząt sporządzony przez uprawnionego doradcę,
- w sezonie wegetacyjnym (1 kwietnia – 15 października) zapewnić dostęp do pastwiska lub wybiegu wszystkim utrzymywanym w gospodarstwie rolnym grupom technologicznym zwierząt z gatunku owca domowa, przez co najmniej 120 dni.
Zapewnić wszystkim zwierzętom z gatunku owca domowa powierzchnię bytową w pomieszczeniach większą przynajmniej o 20% w stosunku do wymaganego przepisami prawa minimum.
| Grupa/powierzchnia w m² | pojedynczo | grupowo |
| Samiec pow. 12 m-cy | 3,6 | 2,4 |
| Samiec 6 – 12 m-cy | 2,4 | 1,8 |
| Samica pow. 12 m-cy | 2,16 | 1,2 |
| Samica 6 – 12 m-cy | 1,8 | 0,96 |
| Samica pow. 12 miesięcy wraz z jagnięciem + dodatkowa powierzchnia dla każdego jagnięcia ssącego | 3 + 0,84 | 1,8 + 0,6 |
| Samiec – skopek | 0,96 | 0,72 |
Podstawą płatności jest średnia liczba samic z gatunku owca domowa w wieku co najmniej 12 miesięcy. Owce te muszą być utrzymywane przez rolnika w gospodarstwie rolnym (we wszystkich siedzibach stad) od 16 października roku złożenia wniosku o przyznanie płatności dobrostanowej do 14 marca kolejnego roku. Ta średnia będzie ustalana jako iloraz sumy dziennych liczb tych owiec i liczby dni w tym okresie.
Warunkiem przyznania płatności będzie dostarczenie kopii stron planu poprawy dobrostanu zwierząt oraz oświadczenia potwierdzającego zapewnienie dostępu do wybiegu lub wypasu.
Marta Lewandowska KPODR
