Kanibalizm u drobiu – jak z nim walczyć

Kanibalizm, czyli zjadanie osobników tego samego gatunku, występuje dość powszechnie w przyrodzie u owadów, ryb, płazów oraz ptaków (rzadko u ssaków). U ptaków występują one najczęściej u kur nieśnych, bażantów, indyków. Jakie są tego powody i jak tego unikać?

Pierwszym etapem do kanibalizmu jest pterofagia choroba, która objawia się wydziobywaniem i czasem zjadaniem piór innych osobników, występuje najczęściej przy okazji pierzenia, które powinno odbywać się raz w roku. Pierzenie jest naturalnym i zdrowym objawem u drobiu. Stare pióra są zastępowane nowymi. Większość kurczaków pierzy pod koniec lata, jest to proces powolny zajmujący od jednego do dwóch miesięcy. Podczas pierzenia należy zapewnić odpowiednią dietę zawierającą dużą ilość białka. Podczas linienia są bardziej podatne na stres, infekcje, osłabione, łatwiej ulegają różnym chorobom. Podczas tego okresu większość ptactwa przestaje znosić jaja, jest to ich naturalny czas odbudowy i regeneracji.  W przypadku drobiu przydomowego dobrym dodatkiem do diety w okresie pierzenia może być kapusta, która zawiera duże ilości siarki – czyli budulec piór. W kurniku można ją podwiesić na sznurku, tak samo jak kolby kukurydzy, stanowić to będzie dodatkowy bodziec dla zwierząt. Nasiona oleiste takie jak np. konopie czy siemię lniane również są w tym okresie wskazane. Należy pamiętać, aby zapewnić zwierzętom odpowiednią paszę zawczasu, ponieważ osobniki ze złym stanem upierzenia pobierają więcej paszy, aby utrzymać odpowiednią temperaturę ciała. Ptaki większość swojego czasu żerowania podczas dnia spędzają na poszukiwaniu jedzenia, jest to ich naturalne zachowanie. Pasze zbyt wysoce energetyczne mogą powodować szybkie zaspokojenie głodu przez co ptaki mogą stać się agresywne i wykazywać skłonności do patologicznych zachowań, czyli do wzajemnego wydziobywania. Kolejną skrajnością mogą być wcześniej wspomniane niedobory np. włókna (błonnika), białka, witamin (szczególnie niedobór witaminy K).

Warunki środowiskowe są niezwykle istotne dla zwierząt, prawidłowa obsada oraz oświetlenie. Nadmierna stymulacja światłem sprawia, że zwierzęta są pobudzone. Ważne jest też rozmieszczenie oświetlenia. W miejscach gdzie znajdują się karmidła, poidła światło powinno być słabsze, natomiast miejsca gdzie znajdują się gniazda zacienione. Stwierdzono, że kanibalizm występuje częściej przy większym natężeniu oświetlenia, jednak powinno być ono wystarczające, aby móc co dzień obserwować ptactwo. Niezwykle istotna okazuje się również barwa światła. Najbardziej wskazane jest używanie czerwonego światła LED, ponieważ po zastosowaniu takiego światła w przypadku kur niosek wydłuża się czas produkcji jaj oraz ich liczba, ptaki stają się spokojniejsze. Należy też pamiętać o rzeczach wydawałoby się oczywistych, a mianowicie o wyposażeniu kurników. Klatki w których się znajdują czy inne przestrzenie nie mogą zawierać elementów, przez które mogłyby się zranić. Widok zranionego osobnika sprawia, że staje się on ofiarą dziobania przez pozostałe. Jeśli widzimy niepokojące zachowania u danego osobnika – jest zbyt agresywny i atakuje inne ptaki, należy go natychmiast usunąć z kurnika, aby pozostałe osobniki nie przechwyciły od niego negatywnych zachowań. Gdy znajdziemy w kurniku padłe zwierzę należy je również jak najszybciej usunąć.

Podsumowując, przyczynami dziobania ptactwa mogą być nieprawidłowe warunki środowiskowe – obsada, oświetlenie, temperatura, czynniki genetyczne czy popełnione błędy w żywieniu. Na rynku możemy znaleźć dostępne spreje, które używa się na pogryzione miejsca u zwierząt. Preparaty są gorzkie w smaku i mają za zadanie zniechęcenia agresora przed kolejnymi atakami. Zabiegi takie działają jednak w sposób doraźny, na chwilę, nie na dłuższą metę. Tak więc pamiętajmy o dobrostanie naszych zwierząt aby uniknąć tych przykrych sytuacji w naszym stadzie.

Anna Mońko-Łanucha, KPODR w Minikowie