Kiszone ziarno kukurydzy
Kukurydza jest jednym z najważniejszych zbóż na świecie uprawianych na cele paszowe. Z uwagi na wysoką zawartość składników pokarmowych, a w szczególności energii pochodzącej ze skrobi udział kukurydzy w dawkach pokarmowych dla świń może osiągać nawet 70%.
W żywieniu trzody chlewnej kukurydza stosowana jest w postaci śruty, kiszonki z rozdrobnionych kolb, tak zwany CCM czy kiszonego rozdrobnionego ziarna. Najlepsze efekty daje śrutowane ziarno, które może stanowić paszę podstawową stosowaną bez ograniczeń zarówno dla dorosłych, jak i rosnących zwierząt, z prosiętami włącznie. Należy jednak zaznaczyć, że dla uzyskania jędrnej słoniny wskazane jest ograniczenie skarmiania kukurydzy pod koniec tuczu. Dużą wartość pokarmową w żywieniu macior i tuczników posiadają zakiszone kolby zebrane w fazie dojrzałości mleczno-woskowej. W żywieniu loch niskoprośnych kiszonka powinna być stosowana w ilości 5–5,5 kg na sztukę dziennie, a dla loch wysokoprośnych udział w dawce pokarmowej powinien wynosić 2–3 kg w połączeniu z mieszanką treściwą. W żywieniu świń można również stosować wysuszone kolby kukurydzy zawierające do 80% suchej masy, zawierające około 10,5 MJ EM i 50 g białka strawnego.
Najczęściej wykorzystywaną formą skarmiania kukurydzy jest sporządzanie kiszonki z mielonego ziarna. Mielone ziarno kukurydzy zakisza się najczęściej w silosie lub rękawie foliowym z dodatkiem środka konserwującego. Taki sposób przygotowania kiszonki gwarantuje jej długi okres przydatności do spożycia wynoszący nawet 18 miesięcy. Aby prawidłowo zakisić kukurydzę należy pamiętać o właściwej fazie zbioru rośliny. Właściwa faza zbioru ziarna kukurydzy na kiszonkę to 90% dojrzałości pełnej. W tej fazie ziarno zawiera 62–70% suchej masy. Optymalna zawartość suchej masy w ziarnie kukurydzy przeznaczonym do zakiszania wynosi 65%. Ziarno nadaje się do skarmiania po 2–3 tygodniach od zakiszenia. Kiszenie zbyt wilgotnego ziarna stwarza ryzyko nadmiernej fermentacji i znacznych strat energii. Natomiast ziarno zbyt suche źle się ubija, przez co trudniej usunąć z niego powietrze i łatwo ulega ono zagrzewaniu i pleśnieniu. Im wyższa zawartość suchej masy, tym wolniejszy przebieg procesów fermentacyjnych i wolniejszy spadek pH. Zbyt duża zawartość suchej masy to ryzyko rozwoju grzybów i pleśni oraz pojawienia się w zakiszonej masie mikotoksyn. Wilgotne rozdrobnione ziarno należy do surowców łatwo się zakiszających, co nie oznacza, że łatwo się je przechowuje. Prawidłowe pH kiszonego ziarna kukurydzy wynosi od 4,0 do 4,3, dlatego też, jeżeli kisimy ziarno o wysokiej zawartości suchej masy to pamiętajmy o stosowaniu odpowiedniego konserwanta. Dobrym rozwiązaniem jest stosowanie kwasu propionowego, który przyspiesza proces kiszenia, a także powoduje obniżenie występowania zarodników pleśni. Kiszonka z ziarna kukurydzy jest doskonałą paszą energetyczną dla świń, a szczególnie tych, które są żywione w systemie płynnym zadawania paszy. W dawkach pokarmowych dla tuczników jej zawartość może dochodzić nawet do 70% dawki. Dzienna dawka kiszonego ziarna kukurydzy zależeć będzie od zawartości suchej masy w ziarnie, intensywności żywienia poszczególnych grup zwierząt oraz dostępności kiszonego ziarna kukurydzy.
Bilansując dawki pokarmowe z udziałem kiszonego ziarna kukurydzy musimy pamiętać o uzupełnianiu ich w białko, makro- i mikroelementy oraz witaminy. Należy więc przygotować odpowiednią mieszankę uzupełniającą (koncentrat białkowy) zawierającą pasze wysokobiałkowe, takie jak: poekstrakcyjna śruta sojowa, rzepakowa oraz premiks zawierający składniki mineralne, witaminy i aminokwasy. Takie ziarno może być również stosowane jako składnik mieszanek paszowych. Należy jednak pamiętać o tym, że mieszanki z udziałem kiszonego ziarna nie mogą być długo przechowywane, a właściwie powinny być skarmiane na bieżąco. Ponadto zbyt duża ilość wilgotnego komponentu w mieszance będzie powodowała jej mniejszą sypkość, co może wpływać na zmniejszenie transportu mieszanek paszowych oraz powodować zawieszanie się paszy w automatach paszowych. Dlatego też udział kiszonego ziarna w mieszankach skarmianych automatami paszowymi nie powinien przekraczać 30% dawki.
Stanisław Piątkowski
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
Fot. L. Piechocki