Dobrostan zwierząt w myśl ekoschematów

Celem wprowadzenia Ekoschematu – Dobrostan zwierząt (Interwencja „Dobrostan zwierząt”) jest promocja podwyższonych warunków dobrostanu, ponad obowiązujące standardy. Interwencja stanowi kontynuację działania Dobrostan zwierząt PROW 2014–2020 w odniesieniu do świń, krów i owiec. Zakres wsparcia został poszerzony o nowe zwierzęta: konie, bydło opasowe, kozy, drób (kury nioski, kurczęta brojlery, indyki brojlery).

Interwencja „Dobrostan zwierząt” realizowana będzie w ramach płatności bezpośrednich i obejmować będzie następujące zwierzęta gospodarskie: świnie (lochy i tuczniki), bydło (krowy mleczne i opasy), owce, kozy, kury nioski, kurczęta brojlery, indyki utrzymywane na produkcję mięsną i konie. Kolejną z nowości jest to, że rolnik, który chce zrealizować ww. wariant zobowiązany jest, do jednorazowego odbycia szkolenia z zakresu metod ograniczających stosowanie antybiotyków (wymóg ten będzie obowiązywał do 2024 r.).

Dobrostan świń – w przypadku świń i bydła zastosowany zostanie system punktowy polegający na możliwości wyboru przez rolnika poszczególnych praktyk podwyższających poziom dobrostanu. Podstawowym warunkiem jest zapewnienie zwierzętom zwiększonej powierzchni bytowej, a następnie dobór pozostałych praktyk przewidzianych dla danej grupy zwierząt. Wszystkim grupom technologicznym z gatunku świnia domowa należy zapewnić materiały i przedmioty absorbujące uwagę. Działanie to ma przeciwdziałać agresji w grupie, kanibalizmowi oraz zapobiegać znudzeniu i sfrustrowaniu.

Utrzymanie loch w systemie jarzmowym w okresie okołoporodowym jest możliwe nie dłużej jak przez 14 dni. Zwierzętom należy zapewnić powierzchnię bytową zwiększoną o co najmniej 20% lub 50% w stosunku do Rozporządzenia MRiRW z dnia 15 lutego 2010 r. w sprawie wymagań i sposobu postępowania przy utrzymywaniu gatunków gospodarskich, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej (Dz.U. Nr 56, poz. 344, z późn. zm.). Dodatkową możliwą praktyką jest zapewnienie ściółki ze słomy lub podobnego materiału, co sprzyja komfortowemu odpoczynkowi loch. Prosięta należy odsadzać nie wcześniej niż w 35. dniu od ich urodzenia.

Tucznikom – analogicznie do loch – należy zapewnić powierzchnię bytową zwiększoną o co najmniej 20% lub 50% oraz miejsce do spoczynku ścielone słomą lub podobnym materiałem. W ramach dobrostanu tuczników kwalifikują się tuczniki pochodzące od loch dobrostanowych utrzymanych w gospodarstwie oddalonym nie dalej jak 50 km.

Krowom mlecznym zapewnia się co najmniej 120 dni (przez min. 6 godzin dziennie) wypasu w sezonie wegetacyjnym bez uwięzi oraz zwiększoną powierzchnię bytową  w pomieszczeniach o co najmniej 20% lub 50%. W przypadku krów utrzymywanych grupowo bez uwięzi wolnostanowiskowo możliwymi praktykami dodatkowymi jest utrzymanie na ściółce ze słomy lub podobnego materiału wraz z wydzielonym miejscem do spoczynku oraz zapewnienie wybiegu przez co najmniej 4 godz. dziennie przez cały rok. Cielęta odsadza się nie wcześniej niż w 5. dniu po urodzeniu. Krowom mamkom, cielętom, opasom o masie ciała do 300 kg i jałówkom użytkowanym w kierunku mięsnym, utrzymywanym bez uwięzi również zapewnić należy zwiększoną powierzchnię bytową oraz (analogicznie do krów mlecznych) wybrane dodatkowe możliwe praktyki obejmujące zapewnienie ściółki, wybiegu oraz wypasu.

Bydło opasowe – zwierzętom zapewnia się zwiększoną powierzchnię bytową o co najmniej 20% lub 50%. Do płatności kwalifikują się zwierzęta w wieku od ukończenia 4 miesiąca życia do ukończenia 18 miesiąca życia utrzymywane bez uwięzi. Zwierzęta muszą być utrzymywane w danym gospodarstwie przez minimum 120 dni – w przypadku opasów, które nie pochodzą od krów mamek, objętych programem dofinansowania – dobrostan zwierząt. Wśród dodatkowych praktyk wyróżnia się zapewnienie wybiegu, wypasu i ściółki.

Owca domowa – wszystkim grupom technologicznym należy zapewnić wypas lub dostęp do wybiegu przez co najmniej 120 dni w sezonie wegetacyjnym oraz powierzchnię bytową w budynkach zwiększoną o co najmniej 20% lub 50%.

Kozy – utrzymanie bez uwięzi, dostęp do wybiegu o zwiększonej powierzchni o co najmniej o 20%, wypas ma odbywać się co najmniej 120 dni w sezonie wegetacyjnym, jak i również zwiększona powierzchnia bytowa w budynkach, tak samo jest w przypadku owiec, dotyczy to wszystkich grup technologicznych zwierząt.

Kury nioski – zakazane jest przycinanie dziobów, zwierzęta należy utrzymywać na ściółce bez klatek, obsada nie większa niż 7 szt./m2 powierzchni użytkowej, zwiększona dostępność gniazd (pojedynczych – nie więcej niż 5 kur niosek na gniazdo, grupowych – nie więcej niż 96 kur niosek/m2 powierzchni gniazda, zapewnienie grzędy o długości minimum 0,2 m na jedną kurę nioskę, w tym przypadku również należy zapewnić stały dostęp do materiałów/przedmiotów absorbujących uwagę i jednocześnie takich, które nie mają szkodliwego wpływu na zdrowie. Rolnik musi mieć nadany numer weterynaryjny. Minimalna liczba posiadanych w gospodarstwie stanowisk zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami to 350 sztuk.

Kurczęta brojlery – zwiększona powierzchnia bytowa w kurniku –zagęszczenie obsady nie większe niż 30 kg/m2 i zarazem nie większe niż 20 szt./m2, zapewnienie minimum 6 godzin fazy ciemnej na dobę, zapewnienie stałego dostępu do materiałów/przedmiotów absorbujących uwagę. Minimalna liczba posiadanych w gospodarstwie stanowisk zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami wynosi 500 sztuk kurcząt.

Indyki (utrzymane z przeznaczeniem na produkcję mięsa) – zwiększona powierzchnia bytowa w budynku – zagęszczenie obsady nie większe niż 50 kg/m2, zapewnienie 8 godzin fazy ciemnej na dobę, zapewnienie stałego dostępu do materiałów/przedmiotów absorbujących uwagę. Minimalna liczba posiadanych w gospodarstwie stanowisk zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami wynosi 100 sztuk.

Konie (dorosłe, młodzież, klacze ze źrebiętami) – utrzymywane bez uwięzi, większa powierzchnia bytowa w sezonie wegetatywnym wypasu/powierzchni zewnętrznej na co najmniej 140 dni, przez minimalnie 6 godzin dziennie), natomiast poza sezonem wegetatywnym należy udostępnić powierzchnię zewnętrzną przez minimum 2 godziny dziennie. Powierzchnia zewnętrzna została dokładnie określona, a mianowicie koniom dorosłym i młodzieży należy zapewnić 70 m2 na sztukę i klaczy ze źrebięciem zapewniamy 85 m2 na szt. W budynkach natomiast powierzchnię bytową zwiększamy o co najmniej 20%.

W systemie otwartym zapewnia się koniom zadaszenie, ściółkę pod zadaszeniem oraz powierzchnia zewnętrzna musi być zwiększona o 20% względem powierzchni wymaganej w przypadku minimalnych warunków utrzymania gatunków zwierząt gospodarskich. Minimalna liczba koni znajdująca się w gospodarstwie – 2 szt. Do płatności nie będą kwalifikowane konie żyjące w parkach narodowych, krajobrazowych.

Z programu skorzystać mogą rolnicy aktywni zawodowo będący posiadaczami gospodarstwa rolnego, posiadać zarejestrowaną siedzibę stada, w przypadku drobiu – numer zakładu drobiu, zwierzęta są oznakowane i zarejestrowane zgodnie z przepisami o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt. Płatność roczna przyznawana jest do sztuki zwierzęcia. Wprowadzono system punktowy dla zwierząt gospodarskich objętych programem, oznacza to, że do każdej z praktyk przypisywana będzie odpowiednia liczba punktów. Zaproponowano, że jeden pkt będzie równy 100 zł.

W zależności od DJP w gospodarstwie wysokość dofinansowania będzie wynosić 100% (do 100 DJP), 75% (od 100–150 DJP, brak płatności będzie miał miejsce, jeśli w gospodarstwie rolnym przelicznik DJP wynosić będzie powyżej 150. Płatności stanowią pewną rekompensatę poniesionych kosztów związanych z realizacją praktyk, które wykraczają ponad obowiązujące standardy.

Anna Mońko-Łanucha,
Martyna Zielińska-Tadych, KPODR

Fot. pixabay.com
Opracowano na podstawie:
– ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2021/2115 z dnia 2 grudnia 2021 r. ustanawiające przepisy dotyczące wsparcia planów strategicznych sporządzanych przez państwa członkowskie w ramach wspólnej  polityki rolnej (planów strategicznych WPR) i finansowanych z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) i z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz uchylające rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 i (UE)  nr 1307/2013.

– ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2021/2116 z dnia 2 grudnia 2021 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej oraz uchylenia rozporządzenia(UE) nr 1306/2013

– Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 lutego 2010 r. w sprawie wymagań i sposobu postępowania przy utrzymywaniu gatunków zwierząt gospodarskich, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej (Dz.U. nr56, poz. 344 z późn.zm.)