Alternatywne wykorzystanie wełny owczej

W obecnych czasach szczególną uwagę zwraca się na ekologię. W każdej dziedzinie życia można zauważyć produkty oznaczone jako „przyjazne dla środowiska” lub wytworzone z naturalnych składników, zwanych ekologicznymi. Jednym z takich surowców jest wełna, w kraju głównie pozyskiwana z owiec, jednak coraz częściej słyszy się o wełnie alpak, które stanowią coraz większą konkurencję dla owiec.

Wełna to produkt odzwierzęcy stanowiący okrywę włosową pewnych gatunków zwierząt, posiadający właściwości umożliwiające przerób włókienniczy, pozyskany na drodze strzyży. Do najważniejszych właściwości fizycznych wełny należy zaliczyć: barwę, połysk, długość, grubość, karbikowatość, higroskopijność, sprężystość i elastyczność. Aby okrywa włosowa mogła zostać nazwana wełną musi ona posiadać właściwości przędne oraz zdolność do spilśniania.

Wełna kojarzona jest przede wszystkim z wyrobami tekstylnymi, choć obecnie uważana jest za uboczny produkt owczarstwa. Często w gospodarstwach agroturystycznych i ekologicznych posiadających owce, można kupić pamiątki z wełny jako zabawki, skarpetki, rękawiczki, kołdry, koce, dywany, materace, obuwie domowe, promując przy tym właściwości ekologiczne wełny.  Wełna wykazuje zdolności wentylacyjne regulując przepływ powietrza w efekcie reakcji włosów na zmiany temperatury otoczenia – kurczenie się w warunkach ochłodzenia i rozprężanie przy wzroście temperatury. Ta cecha w połączeniu ze sprężystością i karbikowatością decyduje o wysokiej zawartości powietrza w tkaninie i eliminuje przyleganie jej do powierzchni ciała, a więc zapobiega wrażeniu chłodu i odczuciu lepkości, czego nie można uniknąć w przypadku wyrobów z materiałów sztucznych, a nawet z bawełny. Walory te sprawiają, że wełna jest najlepszym surowcem do produkcji odzieży i pościeli.

Wyroby z wełny mają korzystne znaczenie w leczeniu wielu schorzeń, szczególnie reumatycznych, takich jak:

– bóle kręgosłupa z bolesnym napięciem mięśni okołokręgosłupowych,

– stany zapalne mięśni i więzadeł.

Naturalne włókno znalazło zastosowanie w budownictwie jako świetny izolator ciepła, a także dzięki właściwościom akustycznym umożliwiając tłumienie dźwięków. Wełna używana jest do wypełnienia ścian, podłóg i dachu. Okazuje się, że wełna owcza jest dobrym zamiennikiem wełny szklanej, która uważana jest za znacznie bardziej szkodliwą dla zdrowia w momencie układania, niż wcześniej sądzono.

Najwyższej jakości włókna wełny owczej trafiają do producentów paneli akustycznych, które posiadają lepszy współczynnik pochłaniania dźwięku, niż tradycyjnie stosowane panele. Powiązane z akustyką są zestawy głośników, w których jako wypełnienie stosowana jest między innymi wełna owcza do tłumienia drgań powstających po wewnętrznej stronie głośnika, niwelując przy tym drżenia obudowy, a co z tym się wiąże poprawę czystości dźwięku.

Owczą wełnę wraz z naturalnymi drobinami tłuszczu (lanolina) stosuje się również w akumulatorach orgonowych, gdzie ma za zadanie pochłaniać energię orgonową. Wełna w takich akumulatorach ma stabilizować temperaturę, a także jako materiał o wysokim współczynniku dielektrycznym być dobrym absorbentem orgonu.

W produkcji roślinnej wełna owcza znalazła nie tylko zastosowanie jako produkt biodegradowalny, dostarczający substancji odżywczych roślinom, ale również jako materiał pochłaniający wodę i oddający ją z czasem. Jest środkiem zapobiegającym rozwojowi chwastów, o nazwie geotekstylia – są to najczęściej maty naziemne, które w prosty sposób można poddać czyszczeniu, co łączy się z łatwością ich utrzymania.

Wełna może być również używana jako repelent. Repelent to środek chemiczny o specyficznym i nieprzyjemnym zapachu, którego głównym celem jest ochrona roślin, pędów, przed zgryzaniem przez zwierzęta. W lasach państwowych często stosuję się chemiczne repelenty, zabezpieczające rośliny. Obawa zatrucia zwierząt jest wielka, dlatego nie każdy produkt chemiczny jest dopuszczony do stosowania w zabezpieczaniu drzew przed uszkodzeniami zwierzęcymi. Pomimo obawy toksycznego działania repelentów, część z nich jest dopuszczona do nakładania na drzewa, gdzie zużywa się od 2 do 20 kg takich środków na 1 000 sztuk sadzonek, przyjmując, że zabezpiecza się pędy wierzchołkowe lub całe sadzonki.

By wełna mogła być uznana za repelent nie może zostać przetworzona, ponieważ każdy proces, któremu zostałaby poddana zaburzy jej właściwości naturalne, jakimi niewątpliwie jest zapach, który ma szczególne znaczenie. Zwierzyna płowa wyczuwająca wełnę, pot w niej zawarty omija drzewka zabezpieczone w ten sposób.

Podsumowując wełna ma szeroki wachlarz zastosowania, nie tylko w branży tekstylnej.

Natalia Naworska
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
Fot. internet