Kombajn przed żniwami
Aby żniwa przebiegły sprawnie i bez przykrych niespodzianek, należy właściwie przygotować maszyny. Kombajny zbożowe pracują w sezonie na najwyższych obrotach, często nawet przez całą dobę. Jednak okres użytkowania kombajnu w ciągu roku jest krótki (2–3 tygodnie), a więc w przypadku awarii nie do odzyskania. Jeżeli po ostatnim sezonie zadbaliśmy o oczyszczenie i skontrolowanie podzespołów, nie będziemy mieli zbyt wiele pracy. Jeśli natomiast nie znaleźliśmy na to czasu, to teraz jest ostatni dzwonek, by nadrobić zaległości.
Przed sezonem trzeba dokładnie przejrzeć podzespoły, wymienić zużyte i uszkodzone części oraz nasmarować podstawowe punkty maszyny. Podczas przeglądu korzystamy z listy kontrolnej, opisującej kolejno wszystkie elementy do sprawdzenia. Dookoła maszyny poruszajmy się zgodnie z ruchem wskazówek zegara, zaczynając od kabiny operatora. Pozwoli to na dotarcie do wszystkich miejsc wymagających kontroli. Na liście dopisujemy uwagi wynikające z oględzin. Dzięki temu nie zapomnimy o niczym istotnym.
W kabinie sprawdzić deskę rozdzielczą, w tym wskaźniki, kontrolki, sprawność oświetlenia jezdnego. Następnie skontrolować pracę cięgieł i dźwigni, sprawdzić luz układu kierowniczego oraz działanie hydrauliki. Wyczyścić lub wymienić filtr pyłkowy. Sprawdzić sprawność skrzyni biegów i układu hamulcowego.
Sprawdzić stan techniczny pasów kombajnu i ich napięcie. W razie potrzeby wyregulować pasy oraz przekładnie bezstopniowe i sprzęgła przeciążeniowe. Łańcuchy napędowe oczyścić i sprawdzić, czy są wystarczająco napięte, a jeżeli nie – poprawić siłę naciągu.
Następnie sprawdzić czystość i stan techniczny przenośników ziarnowego i kłosowego. Ważne jest pozamykanie wszystkich pokryw i okienek przeglądowych.
Nasmarować: przeguby, łożyska, sworznie i prowadnice, czyli wszystkie węzły ruchome elementów konstrukcyjnych. Sprawdzić, czy wszystkie zawleczki są w odpowiednich miejscach i czy podokręcane są wszystkie śruby. Szczególną uwagę zwrócić na śruby mocowane na przednim moście kadłuba, w układzie kierowniczym przy tylnym moście, przy tylnych i przednich kołach oraz przy wózku transportowym zespołu żniwnego.
W zespole żniwnym wymienić uszkodzone lub stępione nożyki i bagnety, a także wyregulować zespół tnący w taki sposób, by osie nożyków pokrywały się z osiami bagnetów. W podajniku ślimakowo-palcowym skrzywione zwoje ślimaka wyprostować, połamane lub uszkodzone palce wymienić na nowe, a zużyte tulejki palców wymienić. Uszkodzone elementy przenośnika pochyłego wymienić na nowe, a lekko skrzywione wyprostować. Sprawdzić szczelność połączeń hydraulicznych między wężami giętkimi i sztywnymi, przecieki usunąć.
W zespole młócąco-czyszczącym zwrócić uwagę na stan techniczny bębna omłotowego, klepiska, wytrząsaczy, podsiewacza, kosza z sitami, wentylatora, układu napędowego i elementów zawieszenia. Cepy uszkodzone lub zużyte wymienić na nowe, pamiętając, by wymieniać naprzeciwległe parami. Wymianę cepów oraz poziomowanie klepiska w stosunku do bębna młócącego najlepiej zlecić fachowcowi. Poprawnie wykonana naprawa zespołu młócącego zapobiegnie wibracji kombajnu, przedłuży żywotność łożysk, a co najważniejsze – wpłynie na jakość pracy (zapobiegnie niedomłotom i uszkodzeniom ziarna). Dokładnie wyczyścić podsiewacz, sita i wentylator.
W silniku zwrócić uwagę na układ paliwowy, smarowania i chłodzenia oraz czystość przedziału silnikowego. W układzie paliwowym wymienić filtry paliwowe i opróżnić odstojnik wody, zaś w układzie smarowania wymienić olej i filtr olejowy. Wymienić wkłady filtrów powietrza. Oczyścić odpowietrznik skrzyni korbowej (odmę), chłodnicę wody oraz cały przedział silnikowy z zanieczyszczeń (plew, wycieków).
Sprawdzić poziom oleju w skrzyni biegów i w układzie hydraulicznym, w razie potrzeby uzupełnić. Sprawdzić ciśnienie powierza w kołach.
Przegląd instalacji elektrycznej i klimatyzacji najlepiej zlecić wykwalifikowanemu fachowcowi.
Po przeglądzie, wymianie części i nasmarowaniu odpowiednich elementów należy uruchomić silnik, włączyć zespół żniwny, młócący i sprawdzić prawidłowość pracy poszczególnych zespołów. W przypadku głośnej pracy łożysk trzeba bezwzględnie je wymienić.
Wszelkie czynności naprawcze wykonywać po wyłączeniu napędu zespołów i silnika oraz zabezpieczeniu kluczyka. Heder i nagarniacz zabezpieczyć przed samoczynnym opadaniem podporami na siłownikach. Bezwzględnie zamontować wymagane osłony mechanizmów napędowych. Kombajn wyposażyć w dwie gaśnice: proszkową do gaszenia pożaru silnika i instalacji elektrycznej oraz pianową do gaszenia pożaru reszty podzespołów. Gaśnice powinny mieć aktualne badania.
Warto zapoznać się z zasadami konserwacji danego typu kombajnu lub prasy zawartymi w instrukcji obsługi, a wynikającymi z ich specyficznej budowy. Stosując się do powyższych zaleceń, unikniemy nieplanowanych przestojów w pracy, a żniwa przebiegną szybko i bezawaryjnie.
Podpisy pod zdjęcia:
Fot. 1. Sprawny i prawidłowo wyregulowany zespół żniwny zapewnia równomierny dopływ masy do zespołu młócącego
Fot. 2. Odległość cepów od klepiska powinna być jednakowa na całej szerokości bębna młócącego. Zasady ustawienia klepiska względem bębna określa instrukcja obsługi kombajnu
Fot. 3. Kontroli wymaga również układ pasów i łańcuchów napędowych oraz sprzęgieł przeciążeniowych
Fot. 4. Aby zapobiec pożarowi kombajnu, szczególnej troski wymaga przedział silnikowy – jego czystość oraz brak jakichkolwiek przecieków
Fot. 5. Działanie sit czyszczących i wentylatora ma ogromny wpływ na straty i czystość ziarna
Tekst i fot. Andrzej Siennicki
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego