Spokój na koniec sezonu

Ania 14 kwietnia 202012 maja 2020

Trudno określić początek i koniec sezonu w produkcji jabłek. Początek możemy chyba liczyć w momencie rozpoczęcia cięcia drzew. Rozpoczyna się on w zależności od wielkości sadu, przebiegu pogody, uporania się z porządkami po zbiorze lub ewentualnym wykorzystaniu pracowników. Czasami nowy sezon można liczyć już od końca listopada. Za zakończenie sezonu można przyjąć wyprzedanie całego wyprodukowanego plonu, co najczęściej przypada na okres wiosenno-letni.

Sezon 2017 dla sadowników był trudny, ale równocześnie nietypowy. Zbiory owoców praktycznie się zakończyły. Wiele problemów sprawiło producentom ustalenie optymalnego terminu zbioru jabłek. Kalendarz zbioru dla poszczególnych odmian w ubiegłym roku się nie sprawdził w wielu sadach. Dlatego standardowe podejście do terminu zbioru nie miało zastosowania. Skrupulatniej pilnowano terminów zbioru odmian „bardziej dochodowych”. Pozostałe odmiany były zbieranie w miarę dostępu do siły roboczej, wybarwiania lub gdy na to pozwalała pogoda. Nadmienić należy, że dojrzałość fizjologiczna zbieranych owoców ma decydujące znaczenie przy określaniu ich jakości. Wcześnie pojawiający się rumieniec u kolorowych sportów podstawowych odmian mógłby sugerować osiągnięcie dojrzałości zbiorczej. Jednak nie zawsze idzie to w parze z dojrzałością fizjologiczną. Jednym z parametrów dobrze informujących o stanie owoców jest jędrność. Powinna ona być monitorowana przez producentów już w sadzie i służyć do wyznaczenia terminu zbioru oraz w trakcie przechowywania jabłek. Kontrahenci poszukują jabłek twardych i soczystych, a jędrność jest ważnym wykładnikiem ich jakości. Dla odmian „twardych” akceptowalna jędrność jest na poziomie 5,5 kG, natomiast dla odmian „miękkich” (‘Szampion’ i ‘Elstar’) 4,5–5 kG.

Na poszczególnych stanowiskach problemy z wybarwianiem podstawowych odmian doprowadziły do zbyt długiego przetrzymywania owoców do zbioru. Takie owoce nie będą się nadawały do długotrwałego przechowywania. Jabłka po złożeniu do komory powinny być systematycznie kontrolowane w celu uniknięcia ewentualnych strat i zakończenia ich przechowywania w optymalnym terminie. W zależności od zastosowanej techniki owoce należy przechowywać w odpowiednio niskiej temperaturze – dla jabłek jest to około 0°C.

Taka temperatura spowolnia procesy metaboliczne związane z oddychaniem, co opóźnia osiągnięcie przez owoce dojrzałości konsumpcyjnej, czyli osiągniecie tych cech, które są oceniane przez konsumentów (wygląd i smak). Wpływ na jakość przechowywanych jabłek ma również stężenie w atmosferze komór przechowalniczych tlenu i dwutlenku węgla. Zmniejszenie zawartości tlenu znacząco wydłuża okres przechowywania jabłek, przy zachowaniu ich wysokiej jakości. Skład atmosfery w komorach z kontrolowaną atmosferą (KA) to zawartość tlenu (O2) obniżona do 3%, a stężenie dwutlenku węgla (CO2) w zakresie od 0,5% do około 5% (w technologii ULO zawartość O2 można obniżyć do około 1%, a CO2 do 1–2%). Do utrzymania tych parametrów gazowych konieczna jest izolacja gazoszczelna w komorach. Innym czynnikiem wpływającym na dojrzewanie owoców w czasie przechowywania jest oddziaływanie na owoce produkowanego przez nie etylenu. Obniżając jego zawartość w atmosferze otaczającej owoce, również można wydłużyć okres ich przechowywania. Technologia przechowywania jabłek w kontrolowanej atmosferze wymaga obniżenia stężenia tlenu w komorze zaraz po schłodzeniu owoców. Stężenie tego gazu w komorze na początku sezonu przechowalniczego można obniżyć wykorzystując separatory azotu z powietrza atmosferycznego.

Występujące w ciągu roku anomalie pogodowe wpłynęły na obniżenie jakości jabłek. Wiosenne przymrozki, gradobicia i wichury sprawiły, że większość owoców musiała trafić na rynek owoców do przetwórstwa. Również te gospodarstwa, u których wystąpiły klęski pogodowe wysortowywały owoce, które nadawać się mogły do sprzedaży detalicznej. Owoce te powinny być sprzedane w możliwie szybkim terminie. Trudno określić możliwości przechowalnicze jabłek po klęskach, które trafiły do komór chłodniczych. Nie wiadomo też jak te owoce będą się zachowywały po wyjęciu z komór i w trakcie obrotu. Dlatego ciągły monitoring przechowywanych owoców powinien zapobiec ewentualnym stratom na etapie przechowywania i obrotu owocami.