Ostropest plamisty

Ostropest jest rośliną jednoroczną przypominającą wyglądem oset. W Polsce uważany jest za roślinę zielarską, jego uprawa nie jest skomplikowana, a roślina nie jest wymagająca.

Ostropest wyrasta na wysokość 2 m, posiada kwiaty o purpurowej barwie. Można go w dzikiej formie spotkać na polach i w ogrodach, kwitnie od lipca do sierpnia. Ostropest może być uprawiany na glebach każdego rodzaju, najlepiej o pH w granicach 6,0, czyli lekko kwaśnym. Nie przeszkadza mu uprawa w monokulturze nawet przez 20 lat. Posiany dwa lata z rzędu w tym samym miejscu w kolejnych latach może rosnąć już bez siewu. Dodatkowym atutem jest niskonakładowość uprawy, gdyż ostropest ma raczej małe wymagania pokarmowe. Nawozy należy wysiewać w dawkach: fosfor – 100 kg,

potas 140 kg najlepiej pod orkę zimową oraz azot w ilości 40–60 kg wiosną przed siewem.

Siew najlepiej wykonać agregatem uprawowo-siewnym w kwietniu. Można też zastosować wczesne włókowanie i siew siewnikiem w rozstawie rzędów co 40–45 cm na głębokość 1–3 cm. Zazwyczaj wysiewa się 12–15 kg/ha, na słabszych glebach wysiew należy zwiększyć do 20 kg/ha.

Również pielęgnacja plantacji nie jest kosztowna, ogranicza się do walki z chwastami, ze względu na krótki okres wegetacji i szybki wzrost roślin nie jest trudna. Walkę z chwastami można prowadzić również mechanicznie np. przy zastosowaniu opielacza ciągnikowego, jednak tylko do momentu przykrycia międzyrzędzi. Pogłównie można stosować również środki na chwasty jednoliścienne. 

Zbiór ostropestu przeprowadza się zazwyczaj dwufazowo, chociaż można dokonać zbioru bezpośrednio z pnia. Zbiór dwufazowy polega na ścięciu ostropestu na pokos najpóźniej w momencie, gdy na kwiatach pojawia się puch świadczący o dojrzałości nasion. Na pokosach powinien pozostać od 7 do 14 dni aż zaschnie. Następnie  z pokosu omłot odbywa się kombajnem zbożowym z podbieraczem.

Nasiona ostropestu powinny zostać wstępnie oczyszczone i niezwłocznie dosuszone do wilgotności około 11%, w przeciwnym razie może dojść do zapleśnienia.

Średni plon nasion to 1–1,2 t/ha. Przy sprzyjających warunkach i na dobrych glebach można uzyskać plon dochodzący nawet do 3,5 t/ha.

Cena w skupie waha się od 2 do około 5 zł/kg.

Ponadto ostropest jako jedna z niewielu roślin jest odporny na szkody powodowane przez dziką zwierzynę. Rośliny w okresie wegetacji wytwarzają igiełki podobnie jak oset i dzięki temu zwierzyna unika z nimi kontaktu.

Nasiona ostropestu wykorzystywane są do sporządzania leków. Zawierają do 2–3% silimaryny, z której wytwarza się m.in. lek SILIMAROL, stosowany w leczeniu chorób wątroby. Ostropest można również stosować w postaci odwarów, nalewek oraz zjadać bezpośrednio zmielone nasiona. Dawkowanie zmielonych nasion ostropestu waha się od 2 do 4 łyżeczek dziennie. Z dolnych liści można przyrządzać sałatki. Ponadto w przeciwieństwie do wielu leków jest nieszkodliwy dla kobiet ciężarnych i karmiących. Doskonale sprawdza się również jako element dekoracyjny np. w suszonych bukietach.

Joanna Radtke
KPODR Minikowo