Bydło Piemontese

Piemontese jest jedną z głównych włoskich ras wołowych. Ostatni standard rasy pochodzi z 1977 roku. Jej kolebką są północno-zachodnie Włochy, region zwany jako Piemont, otoczony przez Alpy.

Rasa ta powstała w wyniku przekrzyżowania pakistańskiego zebu z turem. Takie połączenie genów oraz ostre warunki klimatu (okresowe susze i mroźne zimy) spowodowały, że bydło tej rasy jest znakomicie przystosowane do zróżnicowanego żywienia i trudnych warunków klimatycznych. Zastosowana z czasem selekcja bydła w kierunku pociągowym i mięsnym znacząco poprawiła umięśnienie przy średnim kalibrze.

Pierwszą księgę hodowlaną założono w 1887 roku we Włoszech i zaczęto pracować nad wyeliminowaniem negatywnych skutków „podwójnego umięśnienia” u tego bydła. Tzw. „podwójna pośladkowość” wywołana jest przez często występujący w tej populacji gen hipertrofii (przerostu mięśni). Dopiero 100 lat po założeniu księgi hodowcy dowiedzieli się o zmutowanym allelu genu miostatyny.

Rasa ta ma dobrą zdolność adaptacji do hodowli na różnych obszarach wysokościowych, od zwykłych po wysokie pastwiska. Z tego wynika również długa żywotność, wyższa niż w przypadku innych ras bydła. Główną cechą bydła tej rasy jest wysoka wydajność rzeźna, która w niektórych przypadkach przekracza 70%. Uzyskuje się chude mięso, ubogie w ścięgna i tłuszcze, delikatne i smaczne. Drobna struktura kości pozwala również na większą liczbę drobnych cięć w porównaniu z innymi rasami o większych rozmiarach.

Piemontese jest rasą wcześnie dojrzewającą. Pierwsze krycie jałówek jest możliwe w wieku 16–18 miesięcy. Matki najczęściej zapładniane są w drodze inseminacji. Dobre wyniki w hodowli bydła tej rasy można uzyskać pod warunkiem, że zapewni się im dobre warunki żywienia i specjalną opiekę przy porodach. Krowy produkują w laktacji około 2 000 kg mleka o bardzo dobrym składzie, co gwarantować powinno dobry odchów cieląt, jednak mankamentem hodowli tej rasy jest czasami słaba ich żywotność.

Pokrojowo bydło to ma niewielką głowę. Umaszczenie krów rasy piemontese jest od siwo-białego do jasnobeżowego. Pigmentacja pyska, warg, błon śluzowych, języka, podniebienia i policzków, rzęs, krawędzi powiek i uszu, ogona, warg sromowych, racic i raciczek jest czarna. Ciekawostką jest, że rogi są czarne tylko do 20 miesiąca życia. Umaszczenie buhajów jest ciemniejsze niż krów z dodatkowym podpalaniem na głowie i rogach oraz w okolicach nasady ogona.

Krowy użytkowane są przez około 9 sezonów. Masa urodzeniowa cieląt jest niewielka (cieliczki około 35 kg, buhajki 40 kg), a główki cieląt są małe i podłużne, co sprawia, że porody obywają się bez komplikacji. Niestety młode cechują się słabą żywotnością. Ubarwienie cieląt po porodzie jest czerwonożółtawe i jaśnieje z wiekiem.

Rasa piemontese osiąga satysfakcjonujące wyniki opasu i rzeźne, bardzo dobrze widoczne przy intensywnym opasie. Bydło przyrasta szybko. Intensywnie żywione buhajki osiągają przyrosty rzędu 1 000–1 200 g na dobę. Zaleca się opas jałówek do masy ciała 400–450 kg (14–15 mies.), a buhajków do masy 550–600 kg (15–18 mies.). Dorosłe buhaje osiągają masę ciała 900–1 000 kg przy wysokości w kłębie 145 cm i odznaczają się wspaniałą muskulaturą, zaś krowy ważą średnio 600 kg i mierzą w kłębie 140 cm.

Buhaje ras piemontese są szeroko stosowane w krzyżowaniu w celu poprawienia przyrostów oraz wydajności rzeźnej. Mimo wielkich rozmiarów tej rasy porody krów krytych tymi buhajami również odbywają się bez problemów. Mieszańce uzyskane z krzyżowania krów z buhajami ras piemontese są prawie czarne z miejscowymi rozjaśnieniami.

Tusza i mięso są chude i smaczne. Niska zawartość cholesterolu sprawia, że surowiec jest pożądany na rynku. Niezaprzeczalne walory sprawiły, że bydło rasy piemontese jest obecne na wszystkich kontynentach, gdzie hodowane jest w czystości rasy i wykorzystywane z powodzeniem do krzyżowania towarowego. Poza ojczyzną rasa piemontese najbardziej znana jest we Francji, Danii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Holandii, Niemczech oraz w Polsce, gdzie hodowana jest w czystości rasy oraz używana do krzyżowania towarowego. Znakomicie też sprawdziła się ona na zróżnicowanych klimatycznie obszarach Kanady, USA, Brazylii i Argentyny.

Co ciekawe od tej rasy we Włoszech pozyskuje się także mleko w celu produkcji serów Castelmagno, Bra, Raschera i Tome.

Tekst i fot. Bartłomiej Lubiński
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego