Aminokwasy w paszach dla świń

W bilansowaniu dawki pokarmowej dla świń istotna jest nie tylko sama zawartość białka w paszy, ale także jego wartość biologiczna. Wartość biologiczna białka to zawartość aminokwasów odpowiadająca zapotrzebowaniu organizmu.

Aminokwasy wchodzące w skład białka dzielą się na takie, które mogą być samodzielnie syntetyzowane w organizmie zwierzęcia i takie, których zwierzę nie może samo syntetyzować i muszą one być dostarczone z paszą. Te, które muszą być dostarczone do organizmu to: lizyna, treonina, metionina, tryptofan, walina, leucyna, izoleucyna, fenyloalanina i histydyna. Skarmiając odpowiednie pasze musimy zwracać uwagę na zawartość odpowiednich aminokwasów w składnikach pokarmowych paszy i odpowiedni stosunek aminokwasów względem siebie. Skład aminokwasowy pasz różni się znacznie od składu białka ciała tuczników i składu mleka loch. Z tego powodu już około 40 lat temu przyjęto termin białka idealnego, umożliwiający żywić świnie tak, aby dostarczone w paszach białko pokryło zapotrzebowanie na aminokwasy w proporcjach zbliżonych do składu ciała. Strawność jelitowa aminokwasów jest uznawana obecnie za najlepsze kryterium jego dostępności dla organizmu zwierzęcia. Ma tutaj też zastosowanie prawo Liebiga, które mówi o tym, że składnik, którego jest najmniej w stosunku do potrzeb będzie ograniczał wykorzystanie pozostałych składników, a w tym przypadku aminokwasów. Najczęściej ograniczającymi aminokwasami w paszach dla świń są lizyna, treonina, metionina i tryptofan, dlatego też aminokwasów niezbędnych do wzrostu i rozwoju zwierzęcia powinno być jak najwięcej. Jeżeli pasza charakteryzuje się wyższą wartością biologiczną białka, to zwierzę potrzebuje mniejszego wydatku energetycznego na jego trawienie i przyswajanie. Dobrze zbilansowana pasza pod względem zawartości i wartości biologicznej białka to również mniej problemów związanych z trawieniem paszy, mniejsza produkcja amoniaku i wyższa zdrowotność zwierząt.

W celu prawidłowego bilansowania aminokwasów egzogennych zostały opracowane profile aminokwasowe dla poszczególnych grup produkcyjnych świń. W żywieniu świń pierwszym aminokwasem ograniczającym wartość biologiczną białka jest lizyna, której wartość przyjmuje się za 100 i do niej bilansuje się pozostałe aminokwasy. Dotyczy to przede wszystkim metioniny z cystyną, treoniny i trptofanu, gdyż w praktyce tylko te aminokwasy bilansuje się przy układaniu dawek pokarmowych w mieszankach paszowych.  Proporcje aminokwasów w paszy dla poszczególnych grup świń powinny wynosić: prosięta odsadzone – 100 : 60 : 65 : 18, warchlaki – 100 : 60 : 62 :18, tuczniki w pierwszym okresie tuczu – 100 : 65 : 67 :19, tuczniki w drugim okresie tuczu – 100 : 70 : 70 : 20. Dla loch uśredniony profil aminokwasowy powinien wynosić 100 : 65 : 68 : 19.

Zachowanie odpowiedniego profilu aminokwasowego w bilansowanej paszy umożliwia optymalne wykorzystanie białka paszy. Pozwala także na uzyskanie korzystnych wskaźników produkcyjnych hodowanych świń przy najmniejszym wydalaniu azotu do środowiska. Dlatego też przy bilansowaniu dawki pokarmowej dla poszczególnych grup świń powinniśmy zwracać uwagę nie tylko na ogólną zawartość białka w paszy, ale na jej wartość.

Stanisław Piątkowski
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego