Bydło Aubrac
Rasa ta pochodzi z Francji, z gór Aubrac, położonych na południe od Masywu Centralnego. Obszar ekspansji bydła obejmuje tak zwane strefy trudne na wyżynach (Aude, Puy-de-Dôme, Pireneje Wschodnie itd.), nieużytki lub kredowe równiny (Gard, Hérault, Landes itp.).
Pierwsze zarejestrowane sztuki w ewidencji sięgają roku 1894. W pismach z XVII wieku jest mowa, że mnisi mieszkających w klasztorze w miejscowości Aubrac, poczyniają pierwsze kroki w kierunku selekcji specyficznych cech u bydła. Przez cały XX wiek postęp w technologii pozwalał na doskonalenie metod selekcji i rasa aubrac stała się bardzo wydajna i wyraźnie poprawiła się jej jakość.
Rasa zdobyła różne regiony Francji (Korsyka, Masyw Centralny, południowy wschód i północny wschód Francji), a także francuskie departamenty i terytoria zamorskie (Guadalupe, Gujana). Rozwój ten był odczuwalny również poza terytorium Francji. Ponad 15 krajów sprowadziło rasę Aubrac i nadal regularnie pozyskuje zwierzęta, zarodki lub nasienie do celów inseminacji (Niemcy, Irlandia, Szwajcaria, Rosja, Litwa, Węgry, Austria, Wielka Brytania, Hiszpania, Luksemburg, Portugalia, Kanada, Stany Zjednoczone, Maroko, Włochy, Belgia, Nowa Zelandia).
Warunki klimatyczne i geograficzne, trudny klimat rodzimego regionu Aubrac, górskiego obszaru południowego Masywu Centralnego ukształtowały rasę aubrac. Rasa przystosowana do warunków lokalnych dzięki wyjątkowej odporności na mróz oraz wahania temperatury.
Aubrac optymalnie wykorzystuje naturalną paszę dostępną na farmie, siano w zimie i trawę latem, gdy wspina się na górskie pastwiska na wysokości ponad 1 000 m
n.p.m. Nieodłącznym elementem tej wytrzymałości są doskonałe cechy matczyne, praktycznie wszystkie wycielenia kończą się sukcesem bez ingerencji hodowcy.
Charakterystyka
Ubarwienie aubraca jest płowe, w różnych odcieniach, od koloru pszenicy po jasnoszary. Sierść jest ciemniejsza na szyi, karku i na zadzie. Te cechy są widoczne przede wszystkim na niewykastrowanych samcach, gdzie przód jest prawie czarny. Końcówka i nasada ogona, pęciny, nos, czubki rogów, obramówki uszu i oczu są czarne. Rogi są lekko skręcone i skierowane do tyłu.
Aubrac jest dobrze umięśniony i o stabilnej, solidnej budowie z krótkimi silnymi nogami przystosowanymi do regionów górskich. Waga przeciętnego dorosłego byka waha się od 900 do 1 200 kg i średniej krowy od 550 do 800 kg, a cielęta po urodzeniu ważą od 35 do 40 kg.
Wysoko cenione cechy u tej rasy to dobra płodność, łatwość wycieleń i spore ilości mleka.
Do dziś pozostało tylko kilka linii mlecznych, rasa aubrac jest podstawą w produkcji prestiżowego sera Laguiole z chronioną nazwą pochodzenia (Appellation d’Origine Contrôlée – AOC). To krowi ser z okolic miasta Aubrac, górzystego regionu Owerni słynącego z wyrobu produktów mleczarskich już od XVI wieku. Laguiole, który od 1961 roku jest objęty ochroną AOC, to najlepszy z tutejszych serów. Wytwarza się go tradycyjnie, na górzystych pastwiskach z surowego mleka. Jest on nieco podobny do Cantala czy Salersa i podobnie jak pierwszy z nich dojrzewa do roku.
Czynniki decydujące o sukcesie hodowlanym
• Doskonała płodność (jedno cielę rocznie);
• Łatwość wycieleń 97% (zmniejszenie opieki weterynarza i kosztów);
• Wyjadanie paszy (małe wydatki na paszę);
• Długowieczność;
• Bardzo wytrwała rasa.
Rasę aubrac wykorzystuje się także do produkcji cieląt poprzez krzyżowanie z bykami charolais. To opcja, która jest szeroko wykorzystywana, ale również zachowana w rozsądnych proporcjach, aby nie obniżać wartości genetycznej populacji czystej krwi. Najlepsze cielaki mieszańców mogą być sprzedawane pod marką „Fleur d’Aubrac” z chronionym oznaczeniem geograficznym (IGP).
Pogłowie rasy aubrac we Francji w ostatnich latach systematycznie rośnie.
Przykładem gospodarstwa, które zajmuje się hodowlą bydła rasy Aubrac, jak i krzyżówką tej rasy z rasą charolaise jest Pretor Viande Gaec de Cissac, Elevage Bovin Viande. Położone jest ono na płaskowyżu, na wysokości 1 000 m n.p.m. w miejscowości Cissac – właściciel Maxime Delrieu.
Zdaniem gospodarza rasa aubrac najbardziej się sprawdza w takich warunkach, dodatkowo cechuje się wyjątkową łatwością porodów. W okresie od marca do końca października zwierzęta przebywają na pastwiskach i tylko na zimę sprowadzane są do zagród – wiat.
W takich warunkach klimatycznych nie ma możliwości uprawiania zbóż, ani innych roślin wysokowydajnych, obszar ten to głównie pastwiska z wolno pasącym się bydłem.
Gospodarstwo pana Maxime utrzymuje około 150 krów mamek. Cielęta odchowuje się przy matkach, hodowca część sprzedaje jako materiał hodowlany, a pozostałe w wadze najczęściej 350–400 kg do dalszego tuczu, głównie na eksport do Włoch. Na eksport przeznaczone są odsadki czystej rasy aubrac oraz krzyżówki aubrac z rasą charolaise.
Hodowla Maxime Delrieu utrzymuje wysoki poziom, jego zwierzęta są bardzo wysoko wyceniane i zdobywają dużo nagród i wyróżnień na wystawach i konkursach zwierząt zarówno krajowych jak i zagranicznych. Rolnik zrzeszony jest w korporacji Interbev Occitanie, która reprezentuje producentów, zarówno w rozmowach z władzami krajowymi i zagranicznymi, zajmuje się identyfikacją i oznaczeniem mięsa, a także jego promocją.
Tekst i fot. Bartłomiej Lubiński,
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
