Bieluń

Bielunie, zwane daturą to niezwykłe rośliny pokroju krzaczastego bądź drzewiastego, zachwycające dużymi lejkowatymi kwiatami zdobiące roślinę od lipca do października. Największe wrażenie sprawiają właśnie kwiaty w kształcie trąbek wydzielające wieczorami intensywny zapach. Roślina ta często nazywana jest również „anielskimi trąbkami”, właśnie dzięki tym ciekawym kształtom kielichów.

Daturę można uprawiać zarówno w doniczce, jak i bezpośrednio w gruncie, jednak wymagania jakie należy spełnić są równie wysokie. Przede wszystkim należy przeznaczyć dla rośliny sporo miejsca na słonecznym, zacisznym tarasie lub

w ogrodzie. Potrzebne jest też chłodne pomieszczenie, w którym będzie spędzała zimę. Roślina ta wymaga sporego zainteresowania i codziennego doglądania, dzięki któremu możemy mieć satysfakcję z przepięknie wyhodowanych okazów.

Rośliny należy przynajmniej raz dziennie intensywnie podlewać. W innym przypadku wyciągnięta roślina w słoneczny dzień traci turgor, co powoduje jej osłabienie. Od momentu rozwinięcia się liści do końca sierpnia stosujemy nawozy wieloskładnikowe dla roślin kwitnących bądź specjalnie dedykowane dla datury. Zaniechanie dokarmiania roślin, zwłaszcza potasem, objawia się żółknięciem liści, osłabieniem i ich opadaniem. Początkowo nawozimy pełną dawką, w sierpniu należy zmniejszyć nawożenie o połowę, aby przygotować roślinę do spoczynku zimowego.

Uprawiając daturę można spotkać się ze szkodnikami tej rośliny, a mianowicie mszycą, wciornastkiem i przędziorkiem. Mszyca żeruje w szczególności na młodych pędach i liściach wysysając soki i wydzielając charakterystyczną klejącą substancję – miód spadziowy, który jest doskonałą pożywką dla szarej pleśni i innych infekcji grzybowych. Liście i pędy są zniekształcone i mają zahamowany wzrost. Przędziorek żeruje na spodniej powierzchni liści, wysysając miąższ, co uwidacznia się poprzez żółte plamki na blaszce liściowej, która później zaczyna deformować się. Charakterystyczną oznaką przędziorków jest pozostawianie pajęczynek w kątach liści i na blaszce liściowej. Wciornastki atakują całą nadziemną część rośliny, wkuwając się i wysysając soki. Oznaką występowania tych szkodników są srebrzystoszare przebarwienia i zielone plamki. Sposobem walki ze szkodnikami jest usunięcie uszkodzonych liści oraz zastosowanie odpowiednich preparatów ochrony roślin.

Bieluń jest rośliną bardzo wrażliwą na gwałtowne opady atmosferyczne   i wiatr. Dlatego sadząc daturę bezpośrednio do gruntu warto zrobić to w miejscu osłoniętym od wiatru, gdzie będzie mieć dużo przestrzeni na rozrost. Rośliny w doniczkach warto na czas ulewnych deszczów, czy silnych wiatrów przenieść do pomieszczenia.

Niezwykle ważnym aspektem jest zimowanie. Najpóźniej w listopadzie przycinamy im wierzchołki i przenosimy donice do chłodnego pomieszczenia. Rośliny rosnące w gruncie wykopujemy i przycinamy im końce korzeni oraz gałęzi, wsadzamy do pojemnika i przysypujemy torfem. Karpę ustawić należy w ciemnym pomieszczeniu w temperaturze 5–8°C. Zimą od czasu do czasu bryłę ziemi podlewamy, by korzenie nie zaschły. Datur jednorocznych nie przycina się. Bieluni wieloletnich także nie tniemy w pierwszym roku uprawy, gdyż osiągają wzrost zaledwie 60–100 cm. W kolejnych latach bielunie wieloletnie trzeba przycinać raz lub dwa razy w roku. Pierwszy raz późną jesienią, kiedy wchodzą w okres uśpienia, aby przygotować je do zimowania. Pędy skracamy o 1/4–1/3 długości. Drugi raz robimy tzw. cięcie korekcyjne wiosną w momencie wypuszczania młodych listków. Wtedy dobrze widać, które pędy są zdrowe, a które uschły lub zgniły. Ucinamy je wtedy aż do zdrowego miejsca.

Rozmnożenie anielskich dzwonków można wykonać w dwojaki sposób. Pierwszy polega na pocięciu kilkumiesięcznego pędu na odcinku ok. 10 cm. Na górnej części pędu muszą znajdować się młode listki, większe liście należy usunąć. Sadzonki zanurzamy w ukorzeniaczu i wciskamy do uprzednio przygotowanego podłoża, tak aby nad ziemią wystawało tylko oczko i listek, a następnie przykrywamy folią i zraszamy co jakiś czas. Po 3–4 tygodniach w temp. 22°C sadzonki powinny się ukorzenić.

Drugim sposobem rozmnożenia jest ścięcie szczytowych pędów na ok. 20–25 cm i wstawienie do słoika z wodą. Co kilka dni należy uzupełniać wodę bądź wymienić na świeżą. Po 4 tygodniach sadzonki można posadzić.

Bieluń dziędzierzawa to roślina, która jest w całości silnie trująca, a najbardziej nasiona. Spożycie kilkunastu nasion może spowodować silne zatrucie.

Pomimo właściwości silnie trujących datura jest rośliną również leczniczą, wykorzystywaną w medycynie naturalnej. Wszystkie preparaty zawierające substancje pochodzące z bielunia spożywane są pod ścisłą kontrolą lekarską.

Barbara Kawka,
KPODR Minikowo