Uprawa kukurydzy w warunkach suszy

Od kilku lat obserwowany jest w Polsce pogłębiający się deficyt wody w glebie, niedobór opadów oraz zły rozkład w okresie największego zapotrzebowania kukurydzy na wodę.

Susze w ostatnich latach były dotkliwe. Skutkiem takiego przebiegu pogody były niższe plony kukurydzy. Jak przewidują synoptycy następne lata mogą być podobne. Niedobór wody zaczyna się w czerwcu i na początku lipca, a jego największy deficyt przypada na przełom lipca i sierpnia. W tym okresie kukurydza wymaga największej ilości wody. Susza w połączeniu z wysokimi temperaturami nie pozwala na pokrycie zapotrzebowania. W efekcie obserwuje się na wielu plantacjach gorsze zawiązywanie kolb, słabsze ich zaziarnienie i mniejszą masę ziarna. Popełnione błędy podczas uprawy pola i siewu potęgują jeszcze straty plonu. Rolnik nie ma wpływu na to ile, kiedy i czy w ogóle spadnie deszcz podczas wegetacji, ale może łagodzić skutki takiego przebiegu pogody i suszy. Należy stosować się do zaleceń poniżej wymienionych , a efekty będą na pewno widoczne jesienią przy zbiorach.

Oto kilka przykładów działań ograniczających skutki niedoboru wody w glebie i niedoboru opadów, na które rolnik ma wpływ:

AZOT NA SŁOMĘ
Jeżeli słoma pozostaje do zaorania szybciej ulegnie ona mineralizacji jeżeli będzie dostęp azotu w glebie. Wskazane jest zastosowanie na słomę od 30 – 50kg N/ha. Dawka ta zależy od ilości słomy. Najlepiej zastosować najtańszy azot w formie gnojowicy, RSM, rozpuszczonych w wodzie nawozów azotowych itp.

ORKA ZIMOWA
Często obserwujemy zbyt płytkie orki. Pług ustawiony jest na 25 cm, ale rzeczywista głębokość wynosi 20 i mniej centymetrów.
Pod kukurydzę najlepsza jest głęboka orka wykonana jesienią. Jej rzeczywista głębokość powinna wynosić min. 25-30cm.

GŁĘBOSZOWANIE
Jest to kosztowny zabieg, ale nie konieczny każdego roku. Głęboszowanie wymagane jest na glebach ciężkich, zaskorupiających się, a także nieużytkach oraz na glebach płytko oranych przez ostatnie lata. Celem głęboszowania jest poprawienie stosunków wodno-powietrznych, poprawienie retencji wodnej, zniszczenie podeszwy płużnej. Pola zgłęboszowane gromadzą więcej wody z zimy, magazynują ją oraz poprzez brak podeszwy płużnej umożliwiają lepszy rozwój systemu korzeniowego i sięgnięcie po wodę z głębszych warstw.

WŁÓKOWANIE
Zabieg tani i często niedoceniany. Wykonać go należy jak najwcześniej wiosną. Wyrównana powierzchnia przerywa parowanie wody i co najważniejsze równomiernie uwilgatnia wierzchnią warstwę gleby. Nigdy nie należy włókować „na mokro”. O ile to możliwe stosować koło bliźniacze w traktorze.

UPRAWA PRZEDSIEWNA
Wiosenna uprawa pola powinna być wykonana przy możliwie najmniejszej liczbie przejazdów. Uprawa przedsiewna powinna zapewnić nasionom twarde i wilgotne podłoże oraz pulchną i ogrzaną ziemię nad nasionami. O ile to możliwe stosować koło bliźniacze w traktorze oraz bronę i wał strunowy. Nie uprawiać gleby kultywatorem.

TERMIN SIEWU
Jak najwcześniej po 15 kwietnia. Rozpoczynać siewy na piaszczystych glebach.

GĘSTOŚĆ SIEWU
Wysiew nasion w ilości 83.000 – 85.000 nasion na ha. Obsada do zbioru w takich przypadkach powinna wynosić 78.000 – 80.000 roślin na ha co zapewnia optymalny plon.
Niezmiernie istotna jest precyzja siewu a ma to ogromny wpływ ma prędkość siewu i stan redlic. Głębokość siewu na lżejszych glebach to 4-5cm.

OSTRE REDLICE:
Powodują, że nasiona są umieszczone na tej samej głębokości i będą miały od spodu i z boków wodę co przyspiesza ich pęcznienie, wtedy można oczekiwać szybkich i równomiernych wschodów. Redlice należy wymienić po zasianiu 200ha. System kół ugniatających ustawionych w kształcie litery V dodatkowo ugniata ziemię z boków co prowadzi do przyśpieszenia wschodów.

NAWOŻENIE
Jest uzależnione od możliwości produkcyjnych gleb i oczekiwanych plonów. Błędem jest stosowanie wysokiego nawożenia zwłaszcza azotem. Nadmierne dawki azotu w lata suche mogą powodować obniżenie plonów. Na glebach lekkich należy zastosować dolne dawki, a ilość tych składników pokarmowych w przypadku gleb lekkich i lat suchych należy jeszcze zredukować. Fosfor stosujemy do gleby na zapas. Powinien być w formie łatwo dostępnej zwłaszcza w początkowej fazie wzrostu. Potas wpływa na gospodarkę wodną i należy go stosować zawsze nieco więcej niż azotu. Warto zastanowić się nad właściwościami fizycznymi nawozów zwłaszcza nad rozpuszczalnością. Jest wiele nawozów rozpuszczających się w porannej rosie a to znacznie przyspiesza ich wykorzystanie. Nawożenie pogłówne siewnikami rzędowymi wraz ze wzruszeniem międzyrzędzi chroni glebę przed parowaniem, ale ogranicza skuteczność herbicydów doglebowych. Powinno być wykonane tuż przed zwarciem międzyrzędzi.

NAWOŻENIE STARTOWE
Nie należy stosować zbyt wysokich dawek. Redlice dozujące nawóz powinny być odsunięte od rzędu z nasionami o min. 5cm o 5cm głębiej niż nasiona. Na lekkich glebach jeszcze dalej i głębiej. Używać nawozów o wysokiej rozpuszczalności. Należy pamiętać, że nawozy zużywają część wody na rozpuszczenie się i ich nadmiar może powodować wzrost zasolenia tzw. suszę fizjologiczną. Powinno się stosować nawozy zawierające łatwo dostępny fosfor, potas a azotu nie za dużo, gdyż kukurydza w początkowej fazie wzrostu nie potrzebuje go zbyt wiele.

PRĘDKOŚĆ SIEWU
Należy siać powoli i dokładnie. Tam gdzie ziarno wpadnie w redlicę pozostanie do końca wegetacji. Wolna jazda siewnikiem ogranicza przesuwanie się nasion w rzędzie i zapewnia równomierne ich rozłożenie. Maksymalnie 6 km/h (tzn. przejechać 100 m w ciągu minuty lub wolniej).

ZWALCZANIE CHWASTÓW
Chwasty stanowią poważną konkurencję zwłaszcza o wodę na glebach lekkich. Ich wymagania wodne są niższe niż kukurydzy a system korzeniowy silniejszy we wczesnym stadium rozwoju. Zatem chwasty należy zwalczać jak najwcześniej. Najszybciej działają herbicydy doglebowe, ale ich skuteczność związana jest z wilgotnością gleby. Im bardziej sucha gleba tym słabsza skuteczność. Być może należy wybrać taki herbicyd, który można zastosować przed siewem i wymieszać go z glebą, a o ile wzejdą jeszcze chwasty dwuliścienne zastosować odpowiedni herbicyd powschodowy.