Choroby racic – zapalenie skóry palca (choroba Mortellaro)

Problemy z racicami stanowią częsty problem w stadach bydła mlecznego. Jedną z często występujących chorób zakaźnych racic jest zapalenie skóry palca.

Zapalenie skóry palca – dermatitis digitalis (DD) nazywane jest również chorobą Mortellaro, chorobą truskawkową lub truskawkową czy malinową piętą. Choroba po raz pierwszy została opisana przez Cheli i Mortellaro w 1974 roku, a już kilkadziesiąt lat później rozprzestrzeniła się na całym świecie. Najczęściej zmiany patologiczne występują w tylnym członie racicy, pomiędzy palcami, jak również w przedniej części, w rejonie raciczek oraz jako następstwo niektórych chorób, m. in. choroby linii białej. W zapaleniu skóry palca wyróżnia się poszczególne fazy choroby, tzw. M-stadia, w których występują charakterystyczne objawy. W stadium M-0 nie występują objawy kliniczne. W stadium początkowym M-1 pojawia się czerwona, bądź szara zmiana o średnicy mniejszej od 2 cm. W stadium ostrym M-2 występuje zmiana o średnicy powyżej 2 cm przypominająca truskawkę, wyraźnie odznaczona przez długie, sztywne włosy oraz często pojawiają się kulawizny. Po ok. 2 dniach leczenia występuje faza M-3 – gojenia, w której na ranie pojawia się strup. Stadium M-4 – przewlekłe, charakteryzuje tzw. „sałata”, czyli kilkucentymetrowy zwłókniony nabłonek. W stadium M-4.1 – nawrotu dochodzi do pojawiania się nowych zmian (rozwoju stadium M-2) na powstałych wcześniej uszkodzeniach. Nieleczone zapalenie skóry palca może prowadzić do zniekształceń rogu podeszwy, przez co zwierzęta poruszają się na czubkach palców.

Dermatitis digitalis w stadium M-4 (Fot. https://holstein.pl/dermatitis-digitalis-icar-atlas-zdrowia-racic/)

Etiologia choroby Mortellaro jest wieloczynnikowa, o silnym udziale bakterii. Najczęstszą przyczyną są bakterie beztlenowe (krętki) z rodzaju Treponema, które blokują gojenie się ran. Rozprzestrzenianiu się choroby sprzyja wilgotne środowisko, szczególnie utrzymywanie zwierząt na zanieczyszczonych odchodami, mokrych nawierzchniach. Jest to choroba zakaźna, dlatego jeżeli warunki są sprzyjające, jedno zainfekowane zwierzę może wywołać epidemię.

W zarażonym stadzie zaleca się przeprowadzenie profesjonalnej pielęgnacji racic. W leczeniu choroby można zastosować leczenie indywidualne bądź całego stada (kąpiele racic). Leczenie indywidualne polega na oczyszczeniu i osuszeniu zmiany oraz miejscowym zastosowaniu antybiotyków (tetracyklin, linkomycyny, linkomycyny ze spektomycyną lub erytromycyny). Skuteczność działania tych substancji leczniczych podnosi założenie opatrunku na 2–3 dni, nie dłużej, gdyż stworzy to warunki beztlenowe sprzyjające namnażaniu bakterii oraz nawrotowi choroby. W przypadku leczenia całego stada stosuje kąpiele racic w basenie z roztworem chlor- i oksytetracykliny oraz linkomycyny. Częstotliwość kąpieli zależy od stadium choroby, po 2–6 tygodniach kąpiele powinny być powtórzone.

W profilaktyce choroby truskawkowej zaleca się regularne kąpiele racic, czyste podłogi oraz wygodne legowiska, regularne kontrole kończyn pod względem występowania początkowej fazy choroby oraz przestrzeganie kwarantanny u nowych osobników.

Aleksandra Pietrzykowska, KPODR

Opracowano na podstawie:

– K. Bączkiewicz. Dermatitis digitalis. Hodowla i Chów Bydła.

– Skoracki. Zapalenie skóry palców (dermatitits digitalis) – wieloprzyczynowe schorzenie kończyn powodujące kulawizny w stadach bydła mlecznego.