Wiosenne nawożenie rzepaku ozimego

Rzepak ozimy należy do bardzo żarłocznych roślin w stosunku do azotu. Aby wytworzyć tonę nasion wraz z plonem ubocznym, potrzebuje pobrać około 60 kg azotu. Dostarczenie azotu w momencie ruszenia wegetacji jest bardzo ważne, gdyż każdy dzień oczekiwania roślin na azot powoduje zatrzymanie ich wzrostu, a to z kolei wpływa na plon.

Podstawą prawidłowego nawożenia azotem jest ustalenie optymalnej dawki biorąc pod uwagę rodzaj gleby oraz zakładaną wysokość plonu. Na glebach żyznych i dobrze uwilgotnionych zalecane jest stosowanie wysokich dawek azotu, natomiast na lżejszych i suchszych wysokie nawożenie azotem staje się niecelowe, ponieważ niedobór wody ogranicza wykorzystanie azotu przez rośliny.

Termin zastosowania pierwszej dawki azotu pod rzepak to dość trudna decyzja, gdyż zbyt wczesne nawożenie, zwłaszcza nawozami w formie azotanowej może doprowadzić do rozhartowania roślin i strat w czasie ewentualnych przymrozków. Opóźnianie nawożenia jest również niekorzystne, bo powoduje niedobór azotu dla roślin rzepaku często osłabionych po zimie w momencie ruszenia wegetacji.

Wyznaje się zasadę, że azot powinien czekać na rzepak, a nie rzepak na azot. Całą ustaloną dawkę azotu należy rozłożyć na dwa lub trzy terminy nawożenia, a procentowy udział poszczególnych dawek ustalić na podstawie wysokości łącznej dawki i warunków wilgotnościowych. Przy dwukrotnym nawożeniu 2/3 ustalonej dawki azotu wysiewa się jak tylko wiosenne warunki pogodowe na to pozwolą, a pozostałą część jako dawkę końcową, najpóźniej trzy tygodnie przed spodziewanym kwitnieniem. Zasadę tę najczęściej stosuje się przy mniejszych dawkach azotu. Przy stosowaniu większych dawek nawozów azotowych zalecane jest, aby azot dostarczyć w trzech terminach dzieląc go na 60%, 30% i 10%.

Dostarczanie dzielonych dawek azotu zapobiega ryzyku wylegania rzepaku i przyczynia się do lepszego wykorzystania przez rośliny. Aby zwiększyć plonotwórczą efektywność zastosowanego azotu i zaspokoić zapotrzebowanie rzepaku na siarkę należy wczesną wiosną podać ten makroelement stosując nawozy, które go zawierają.

Należy pamiętać, że zarówno niedobór, jak i nadmiar siarki są dla rzepaku niekorzystne. Niedobór ogranicza wzrost roślin, zmniejsza odporność na choroby, zmniejsza plon nasion oraz zawartość w nich tłuszczu. Nadmiar prowadzi do zakwaszenia gleby, osłabienia wzrostu rzepaku i zmniejszenia plonu. Określa się, że wysokość dawki siarki powinna stanowić 20% łącznej dawki azotu.

Zbigniew Skruszewicz
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
Fot. W. Janiak