Jak zdrowo odchować gęsi?
Lęgi piskląt gęsich rozpoczynają się z początkiem marca. Od tego czasu do końca czerwca hodowcy mogą je nabywać w jednym z uznanych przez weterynarię zakładów wylęgowych. Niezmiernie istotnym elementem jest zapewnienie właściwych warunków środowiskowych dla piskląt.
Pisklęta powinny być zdrowe, pokryte lśniącym, gęstym puchem, z zagojoną pępowiną i mieć proste szeroko rozstawione nogi. Powinny ważyć powyżej 90 g. Przewozić je należy w wyścielonych wełną drzewną lub długą sieczką jednorazowych kartonach, względnie zdezynfekowanych pojemnikach plastikowych ogrzanych wcześniej do temp. 20–24oC. Pojemniki z pisklętami należy zakryć pokrywą, co chroni je przed wychłodzeniem i odwodnieniem. W czasie magazynowania i transportu piskląt należy zapewnić im przez cały czas wilgotność względną 65–70%. Transport do małych stad w chowie przydomowym zwykle odbywa się samochodami osobowymi, w których to można regulować temperaturę (20–25oC) i dopływ świeżego powietrza. Przegrzanie lub schłodzenie piskląt zmniejsza odporność, co skutkuje skazą moczanową, względnie salmonellozą.
Przywiezione pisklęta trafiają do uprzednio przygotowanej wychowalni (oczyszczonej, umytej, zaścielonej, zdezynfekowanej, nagrzanej, dobrze wentylowanej i oświetlonej przy wilgotności przez pierwsze dni 65–70% do 60–65% w późniejszym okresie). Przed ścieleniem należy posypać na posadzkę wapno hydratyzowane lub superfosfat w ilości 250–500 g/m2, przez co osusza się i dezynfekuje teren. Po zaścieleniu i rozstawieniu sprzętu pomieszczenie dezynfekuje się dostępnym w handlu preparatem o możliwie najszerszym spektrum działania, może być to m.in. Virkon. Najlepszym materiałem ściółkowym jest słoma żytnia, może być też jęczmienna lub pszenna. Wentylacja ma na celu usunięcie z pomieszczenia szkodliwych gazów (amoniaku i dwutlenku węgla). Norma ruchu powietrza w wychowalni wynosi 0,2–0,3 m/s, przy czym w lecie zwiększa się do 1 m/s.
Wymagania ptaków względem temperatury w wychowalni są następujące:
Temperaturę mierzony na wysokości grzbietu ptaków.
Wychowalnię można ogrzewać różnymi sposobami. Preferuje się ogrzewanie centralne i gazowe. Można stosować też grzejniki olejowe, względnie ogrzewanie poprzez nawiew ciepłym powietrzem. W każdym przypadku należy wziąć pod uwagę równomierne rozmieszczenie źródeł ogrzewania w celu zapewnienia wyrównanej temperatury w pomieszczeniu. Z uwagi na ograniczoną zdolność wyrównywania strat ciepła w organizmie do 4 tygodnia życia piskląt poleca się wstawienie do wychowalni dodatkowych źródeł grzewczych tzw. sztucznych kwok w postaci promienników podczerwieni czy kwok gazowych. Z reguły temperatura pod dodatkowym źródłem ciepła jest wyższa o 4–5oC. Sztuczne kwoki mocuje się na wysokości 40–50 cm i podnosi w miarę wzrostu gąsiąt. Jedna wystarcza na 50 gąsiąt.
Od 4 tygodnia przyzwyczajamy gąsięta do niższych temperatur, co ma duże znaczenie w aklimatyzacji przy wyjściu ptaków w pogodny dzień na wybieg i następnie na pastwisko.
Na początku odchowu przez 2–3 dni, kiedy gąsięta przyuczają się do pobierania paszy i wody, oświetlenie o natężeniu 4–5 W/m2 powinno być całodobowe, po czym skraca się do 14–16 godz./dobę o mniejszej mocy, tj. 2–3 W/m2. W przerwie nocnej oświetlenie może być koloru białego lub czerwonego o intensywności 1 W/m2. Podobne oświetlenie stosuje się pod wiatą, gdzie gąsięta mogą przebywać już od 7 tygodnia życia.
Często popełnianym błędem w odchowie gęsi jest zbyt duża obsada. Przekroczenie norm może skutkować spowolnieniem wzrostu, zwiększeniem upadków i gorszym opierzeniem. Wielkość obsady dla gąsiąt nie powinna przekraczać:
– 10 szt./m2 do 1 tyg. życia,
– 5 szt./m2 do 2 tyg. życia,
– 3 szt./m2 od 3–5 tyg. życia,
– 2 szt./m2 pow. 6 tyg. życia.
Po przywiezieniu piskląt i umieszczeniu w wychowalni należy je napoić przez zanurzenie dzioba w czystej wodzie o temperaturze pokojowej. W pierwszych 2 tygodniach można używać poidełek odwracalnych w liczbie jedno na 30 gąsiąt.
Paszę w pierwszym okresie odchowu podawać można na kartonach lub tackach.
Wszystkie ptaki powinny mieć zapewniony jednoczesny dostęp do poideł i karmideł.
Zaleca się następujące długości dostępu gąsiąt do brzegu poideł i karmideł korytowych:
| Wiek gęsi (tyg. życia) | Długość brzegu poidła cm | Długość brzegu karmidła cm |
| do 2. | 2 – 3 | 4 |
| od 2 . do 4. | 4 – 5 | 7 – 9 |
| od 5. do 7. | 6 – 7 | 10 – 15 |
| powyżej 7. | 7 | 20 – 25 |
Dla zdrowia i dobrej kondycji gąsiąt celowym jest urządzenie wybiegów częściowo zadaszonych w pobliżu wychowalni, aby miały możliwość wychodzenia na świeże powietrze już od 2 tygodnia życia.
Gąsięta szczepi się przeciw chorobie Derzsy’ego w 9–14 dnia życia.
Celem zabezpieczenia przed pasożytami układu pokarmowego gąsięta należy odchowywać w izolacji od gęsi dorosłych, po raz pierwszy należy odrobaczyć po miesięcznym pobycie na pastwisku i powtórnie po 3–4 tygodniach.
Niepowodzenia w wychowie gąsiąt mogą wynikać z nieprzestrzegania podstawowych opisanych wymogów. Gąsięta nie mogą też moczyć puchu, aby się nie przeziębiły i nie wystąpiła u nich skaza moczanowa. Ptaki te są bardzo wrażliwe na stresy i przenosić je w inne miejsca należy bardzo ostrożnie.
Janusz Wojciechowski
KPODR Minikowo
