Czy czeka nas powtórka?Chwościk w burakach

Także w tym sezonie rolnicy – producenci buraka cukrowego mają poważny problem. Wiele plantacji zostało w ubiegłym roku bardzo silnie zaatakowanych przez chwościka buraka. Straty w ocenie niektórych rolników przekroczyły 20% tak w plonie, jak i finansowe. To niezwykle groźna choroba wywołująca znaczne straty.  Chwościk buraka pojawia się zwykle w połowie lipca. Pierwsze objawy choroby występują na liściach najstarszych. Są to małe, brunatne plamki (2–4 mm średnicy), otoczone czerwoną lub brunatno-czerwoną obwódką. Z czasem czerwone zabarwienie może znikać i obwódka brunatnieje. Później porażeniu ulegają kolejne liście, do liści sercowych włącznie. Przy silnym porażeniu plamy łączą się powodując zasychanie części blaszek liściowych i całych liści.

Fot. M. Radzimierski

Fot. M. Radzimierski

Fot. Tak wyglądały przed zbiorem plantacje w naszym regionie w ubiegłym roku

Rośliny bronią się przed utratą liści i odbudowują je kosztem substancji zapasowych nagromadzonych w korzeniach – zatrzymany zostaje przyrost masy i obniżana jest zawartość cukru. Ciepła i wilgotna pogoda, a taką mieliśmy w ubiegłym roku, sprzyja rozwojowi tego grzyba. W warunkach sprzyjających już po 4 dniach od momentu infekcji na powierzchni liści pojawiają się charakterystyczne plamki. Chwościk buraka najszybciej rozwija się w warunkach wysokiej temperatury. Optymalny rozwój następuje przy temperaturach od 25 do 35°C, a nocą powyżej 16°C i przy wysokiej wilgotności powietrza.

Dając odpowiedź na pytania czy będzie problem z chwościkiem – odpowiedź może być tylko jedna – tak, będzie. Natomiast, jakie będzie nasilenie choroby i jej skutki w poszczególnych gospodarstwach, to zagadnienie dotyczące indywidualnie gospodarstw i podjętych przez rolników decyzji oraz realizowanych przez cukrownie przedsięwzięć. W wielu przypadkach to cukrownie mają duży wpływ na rozwój choroby np. poprzez wprowadzanie do produkcji odmian odpornych lub nie. Także termin zbioru buraka ma istotny wpływ na skutki tej choroby.

Rolnik jednak powinien pamiętać, że aby skutecznie przeciwdziałać wystąpieniu tego patogena, należy wykonywać systematyczne lustracje i jeżeli na plantacji wystąpią pierwsze objawy choroby powinien zacząć działać. Gdy objawy widoczne są na 5% roślin, można zastosować preparat kontaktowy, jeśli jednak choroba rozwinie się na większej powierzchni liści – należy użyć preparatu o działaniu wgłębnym lub systemicznym. Problem jednak w ubiegłym sezonie polegał na tym, że nawet trzykrotne zabiegi fungicydowe nie dawały dobrego rezultatu. Dlatego w roku ubiegłym pisaliśmy o tym, że oprócz zabiegów chemicznych w przyszłości należy we własnym zakresie maksymalnie ograniczyć zagrożenie ze strony chwościka przestrzegając kilku podstawowych zasad agrotechnicznych:

– wszelkie resztki po zbiorze buraków muszą być starannie przyorane, gdyż liście pozostawione jesienią na powierzchni pola są naturalnym źródłem infekcji w kolejnym roku

– należy unikać uprawy buraków na działce sąsiadującej z polem, na którym były one uprawiane w poprzednim roku,

– nie wolno skracać płodozmianu (burak najwcześniej po 3 latach), a do uprawy należy wybierać odmiany o podwyższonej odporności na porażenie chwościkiem (np.  zarejestrowane w  2019 r. odmiany – BTS 1125 N, Moringa, Opoka, Valzer, Wojownik).

Jednak jak popatrzymy na przyszłość ochrony przed chwościkiem, to nie jest na razie dobrze, większość tych preparatów można stosować praktycznie tylko do końca tego sezonu. Z podanych w tabeli tylko 1 preparat można stosować do końca czerwca 2023 roku (Spyrale 475 S.C.), 1 do końca listopada 2023 roku (Zakeo Extra 280 S.C.) oraz 5  możliwych do zastosowania do końca czerwca 2024 roku (Amistar Gold Max, Bagani 125 ME, Bolid 250 SE, Eminent 125 SL, Makler 250 SE). Oczywiście do tego czasu zapewne pojawią się także inne fungicydy.

Zwalczanie chemiczne przeprowadza się zapobiegawczo przy okazji zwalczania innych chorób lub z chwilą wystąpienia pierwszych objawów choroby. Stosując odpowiedni preparat zwalczamy zazwyczaj także inne choroby. Przed wykonaniem zabiegu zawsze należy zapoznać się z instrukcją stosowania i należy ściśle jej przestrzegać. Uwaga! Należy zawsze przed zakupem środka sprawdzić, czy nie został wycofany i do kiedy można go zastosować. Można to sprawdzić na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi – www.minrol.gov.pl zakładki – Rejestr środków ochrony roślin oraz Wykaz zezwoleń i decyzji zmieniających (zmiany aktualizowane są co miesiąc).

Fot. Liście buraka porażone chwościkiem

Żródło IOR-PIB    

Tab.  Wybrane środki ochrony roślin do zwalczania chorób liści buraka i innych chorób* Wg PORR 2019

Marek Radzimierski, KPODR