Bydło welsh black
Jak sama nazwa wskazuje bydło welsh black (walijskie czarne) pochodzi z wysp brytyjskich. Chodzi tu przede wszystkim o górzyste walijskie pastwiska, na których pierwotnie – prawdopodobnie jeszcze za czasów rzymskich – utrzymywano te zwierzęta przez cały rok, praktycznie bez opieki ludzi.
Początkowo były utrzymywane dla mleka i mięsa, jednak później pozostano tylko przy hodowli w celach mięsnych. Na przełomie XVIII i XIX wieku, co roku 25 000 sztuk bydła było eksportowane z Walii. Po 1960 roku bydło zostało wywiezione poza tereny Wielkiej Brytanii i do dziś główne ich hodowle znajdują się w Kanadzie, Nowej Zelandii, Australii, Niemczech, Arabii Saudyjskiej, a nawet Jamajce. Do Polski pierwsze sztuki tego bydła trafiły w 1873 roku i od tego roku prowadzi się księgę hodowlaną w naszym kraju.
Większość populacji rasy welsh black jest czarna (od czarnego do rdzawego czarnego w okolicach podgardla), z czarno pigmentowaną śluzawicą i ciemnymi racicami. Dopuszczalna jest niewielka ilość bieli w okolicach wymion bądź moszny. Możliwe jest występowanie bydła koloru czerwonego lub bezrogowego. Jednak sporadycznie występują czerwone osobniki, ten kolor był bardziej powszechny w przeszłości. W okresie zimowym okrywa włosowa może przyjmować ciemnobrązowe zabarwienie, szczególnie u cieląt. Rogi są jasnożółte, czarne na wierzchołkach.
Jest to rasa średniego kalibru. Głowa średniej wielkości, dość lekka, krótka, szeroka i dobrze umięśniona. Grzbiet o linii poziomej, żebra mocno wysklepione, klatka piersiowa głęboka. Brzuch obszerny i głęboki, dobrze podwieszony. Lędźwie, zad – długie i szerokie. Umięśnienie dobrze rozłożone aż do stawu skokowego. Kończyny raczej krótkie, mocne, dobrze spionowane, pęcina krótka, racice zaciśnięte. Buhaje w kłębie osiągają około 140 cm, waga oscyluje w granicach 950–1 250 kg, choć zdarzają się osobniki ważące ponad 1 400 kg. Krowy w kłębie mają około 130 cm i ważą od 600 do 850 kg, którą osiągają nawet już w 4. roku życia.
Welsh black to rasa wcześnie lub średnio wcześnie dojrzewająca, charakteryzująca się dobrą płodnością, zadowalającą przeżywalnością i długowiecznością. Bydło jest odporne na ciężkie warunki klimatyczne (potrafią wytrzymać nawet do -40°C). Ich odporność na zimę wzmaga gruba, długa sierść, która chroni je przed deszczem, śniegiem czy wiatrem, latem natomiast jest krótka. Bydło tej rasy nie potrzebuje na zimę wiat lub obór jako schronienia.
Welsh black jest hodowlą ekstensywną, oznacza to, że potrafi wyżywić się na marnych użytkach rolnych. Latem wystarczy woda i trawa, natomiast zimą siano lub sianokiszonka. Długowieczność, bo aż od 15 do nawet 20 lat, pozwala na dobry rozchód rasy. Ciąża trwa ok. 9 miesięcy, a okres między wycieleniami około jednego roku. Nie obserwuje się problemów z wycieleniami, a cielaki po urodzeniu ważą od 25–45 kg. Dojrzałość somatyczna pojawia się wcześnie, ponieważ pierwsze wycielenie następuje w wieku 1,5 do 2,5 lat. Przyrosty na wadze cielaków sięgają nawet 1,4 kg/dobę. Krowy wykazują bardzo dobrą mleczność, jak na krowy typu mięsnego, stąd coraz częściej używane są także jako krowy „mamki” w stadach bydła mięsnego innych ras.
Wydajność rzeźna wynosi 55–57%. Bydło hodowane jest zarówno w czystości rasy, jak i wykorzystywane do krzyżowania z innymi rasami mięsnymi. Uzyskane mieszańce opasowe odznaczają się zazwyczaj lepszą wydajnością rzeźną i składem tkankowym tuszy, ale w porównaniu z mieszańcami innych ras mięsnych, mają niższą masę końcową i wyższe zużycie paszy na 1 kg przyrostu.
Przy ekstensywnej hodowli, której ta rasa bydła wymaga, osiągana jest jedyna w swoim rodzaju jakość mięsa o niezrównanych wartościach smakowych. Światowej klasy kucharze i smakosze oraz miłośnicy dań z grilla zdążyli się już o tym przekonać. Na światowym rynku bydła rasa welsh black stanowi jedynie 1%, co dodatkowo podkreśla jej ekskluzywność.
Tekst i fot. Bartłomiej Lubiński
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego