BHP przy obsłudze zwierząt
Od 6 marca wchodzi w życie rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 sierpnia 2017 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy wykonywanej przy obsłudze zwierząt gospodarskich.Rozporządzenie opublikowane zostało w Dzienniku Ustaw z dnia 5 września 2017 roku pozycja 1692. Uregulowano w nim warunki bezpiecznej obsługi zwierząt gospodarskich, takich jak: bydło, trzoda chlewna, owce, kozy czy konie. Ujęto również warunki bezpiecznej i higienicznej pracy przy obsłudze zwierząt futerkowych, jeleniowatych i strusi, jeżeli zwierzęta te utrzymywane są w gospodarstwie. Również w tym rozporządzeniu zamieszczono wytyczne dotyczące bezpiecznego wykonywania prac związanych z obsługą pasiek.
Praca w pasiekach powinna być wykonywana przy użyciu odzieży ochronnej oraz przyrządu do odymiania pszczół, jakim jest podkurzacz. Przeglądu uli dokonujemy w dni pogodne, w godzinach przedpołudniowych, w porze najliczniejszego oblotu pszczół. Osoby wykonujące prace przy obsłudze pasiek powinny unikać: drażnienia pszczół, w szczególności przez wykonywanie gwałtownych ruchów lub silne odymianie (podkurzanie), przechodzenia przed wylotem ula, używania środków zapachowych.
Rozporządzenie precyzuje również m.in. warunki, jakie powinny spełniać pomieszczenia inwentarskie, w których są utrzymywane zwierzęta. I tak, w pomieszczeniach, w których utrzymywane są zwierzęta powinniśmy utrzymywać czystość i porządek. Właściciel obiektów, w których są utrzymywane zwierzęta powinien podejmować takie działania, które mają na celu przeciwdziałanie zagrzybieniu ścian i sufitów. Pomieszczenia powinny posiadać odpowiednie oświetlenie umożliwiające bezpieczne wykonywanie pracy przy obsłudze zwierząt. W pomieszczeniu powinno być wydzielone bezpieczne miejsce do przechowywania maszyn, urządzeń oraz odzieży ochronnej wykorzystywanej przy obsłudze zwierząt. Osoby obsługujące zwierzęta powinny mieć zapewniony dostęp do umywalki z ciepłą i zimną wodą, dozownikiem ze środkiem myjącym, dezynfekującym ręce i pojemnikiem z ręcznikiem jednorazowegu użytku. Pomieszczenia powinny być tak budowane lub modernizowane, aby drzwi otwierały się na zewnątrz i posiadały odpowiednie zabezpieczenia przed samoczynnym zamykaniem.
Studzienki oraz kanały odprowadzające gnojówkę, gnojowicę i ścieki powinny być wyposażone w pokrywy lub przykryte rusztem, aby uniemożliwić obsłudze i zwierzętom przypadkowe wpadnięcie do kanałów.
Jeżeli w pomieszczeniu inwentarskim znajduje się poddasze użytkowe to otwory w stropach i ścianach służące do zrzucania pasz i słomy powinny zostać wyposażone w balustrady i poręcze ochronne umieszczone na wysokości co najmniej 1,1 m i krawężników o wysokości co najmniej 0,15 m, licząc od poziomu stropu. Między poręczą a krawężnikiem powinny zostać zamocowane w połowie wysokości poręcze pośrednie lub inne zabezpieczenia uniemożliwiające wypadnięcie osób wykonujących powyższe czynności.
Ciągi komunikacyjne narażone na wodę lub odchody zwierząt, służące do przemieszczania się osób wykonujących prace przy obsłudze zwierząt powinny posiadać antypoślizgową posadzkę. Kojce dla świń powinny być tak skonstruowane, aby zadawanie paszy odbywało się spoza kojca, natomiast w kojcach porodowych dla loch prosięta powinny być odgrodzone od lochy tak, aby wykonywanie czynności przy obsłudze prosiąt nie powodowało konieczności wchodzenia do części kojca przeznaczonego dla lochy.
Zabrania się osobom obsługującym zwierzęta wykonywania pracy po spożyciu alkoholu, środków odurzających lub psychotropowych, palenia tytoniu czy spożywania posiłków. Każde zbliżanie się do zwierzęcia powinno być tak zasygnalizowane, aby nie spowodować przestraszenia się zwierzęcia, co może skutkować urazami osób obsługi. Wykonując zabiegi pielęgnacyjne (korekcja racic), hodowlane lub weterynaryjne, powinny odbywać się one przy użyciu poskromu lub innego środka umożliwiającego bezpieczne wykonanie zabiegu. Osoby wykonujące prace przy obsłudze zwierząt wykonują te prace w taki sposób, aby nie niepokoić zwierząt, a w szczególności ograniczyć powstawanie dźwięków, które mogą niepokoić zwierzęta, z wyjątkiem czynności wykonywanych podczas wypędzania zwierząt z pomieszczeń.
Osoby wykonujące pracę przy obsłudze zwierząt powinny posiadać określoną wiedzę lub odbyć instruktaż stanowiskowy poszerzony o zagadnienia dotyczące bezpiecznej ich obsługi, z uwzględnieniem specyfiki wynikającej z gatunku utrzymywanych zwierząt. Dotyczy to w szczególności osób młodych, podejmujących pracę po raz pierwszy przy obsłudze zwierząt.
Dobrostan i dobre traktowanie zwierząt ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo, produkcyjność i warunki pracy osób obsługujących te zwierzęta. Występujące ryzyko zagrożeń czynnikami biologicznymi i fizycznymi oraz możliwość zranienia lub poturbowania osób wykonujących pracę przy obsłudze zwierząt, wymaga zapewnienia tym osobom niezwłocznej pomocy lekarskiej. Uregulowania zawarte w rozporządzeniu powinny być wdrożone i brane pod uwagę przy projektowaniu, budowaniu i modernizowaniu budynków w gospodarstwach zajmujących się hodowlą zwierząt.
Stanisław Piątkowski
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
