Alpaka w zagrodzie
Na początku artykułu chciałam poruszyć dwie ważne kwestie – notoryczne błędy, które występują w alpakowym świecie. Pamiętajmy, że u alpak występuje nie wełna ale RUNO i nie mówi się alpaków tylko alpak (liczba mnoga).
Wracając do samych alpak to zwierzęta, które mogą być hodowane na prawie każdym kontynencie, bardzo łatwo adaptują się do środowiska w którym żyją. Wykorzystywane są przez ludzi do produkcji mięsa (póki co nie w Polsce) i skóry, do produkcji włókna, turystyki i rekreacji, alpakoterapii, ochrony innych gatunków zwierząt np. owiec, drobiu ponieważ są bardzo dobrymi stróżami i chronią przed lisami. Oprócz tego wykorzystywane są jako zwierzę juczne, alpaka potrafi unieść do 20% swojego ciała, ważąc od 50 o 85 kg, śmiało może sprawdzić w powożeniu w zaprzęgach agroturystyce czy do trekkingu. Są to zwierzęta niezwykle wdzięczne, nie znam osoby, która nie uśmiechnie się na widok tych zwierząt. Od małego wymagają jak każde zwierzę dużo uwagi i pracy, jeśli chcemy je przygotować do pracy z dziećmi czy osobami starszymi lub niepełnosprawnymi. Ich odchody (w postaci granulatu) stanowią wspaniały nawóz, jedna alpaka wydala dziennie 3 kg kału i moczu, po wyschnięciu może być dobrym materiałem opałowym. Do wykorzystania w ogrodzie przydomowym wystarczy 1/3 nawozu wymieszać z 2/3 wody, pozostawić na noc i przecedzić przez sitko i podlewać rośliny bezpośrednio lub w opryskiwaczu.
WŁÓKNO alpak posiada wyższą cenę w porównaniu do WEŁNY owczej, im cięższe włókno u alpak tym cena jest wyższa w skupie także warto na to zwrócić uwagę przy doborze zwierząt jeśli chce się być nastawionym typowo na produkcję włókna.
Jeśli chodzi o pożywienie alpak to jak wszystkie zwierzęta są wrażliwe na zmianę paszy należy o tym pamiętać i nie wprowadzać zmian zbyt szybko. Ich żywienie jest proste więc nie trzeba go specjalnie modyfikować. Dieta alpak powinna składać się z siana, słomy (pasze objętościowe), zielonki z pastwiska, pasze treściwe powinny zawierać poniżej 18% białka, ziarno owsa, siekana marchew, suchy chleb, gałązki niektórych drzew (brzoza, topola, wierzba, sosna). Błonnik w diecie powinien wynosić ponad 50% diety. W momencie gdy korzystają z pastwiska nie piją za dużo wody, ich dzienne zapotrzebowanie na wodę to 6-10 l wody na dzień. Na pastwisku trzeba zwrócić jakie rośliny się na niej znajdują, niewskazane są rośliny toksyczne, które mogą spowodować problemy z krążeniem – oleander, naparstnica, lilie, z rodziny wrzosowanych (azalie, różaneczniki, rododendrony), cis, wilcza jagoda, ziemniaki zielone, kasztany, żołędzie i liście dębu, kapustne, tulipany, rabarbar, żonkile etc.
Temperatury, które szkodzą alpakom to te powyżej 30oC, należy im zagwarantować zadaszenie, temp. poniżej – 6oC są również niebezpieczne dla ich zdrowia. Na jedną alpakę powinno przypadać 2m2 podłogi w pomieszczeniu natomiast wybieg 150m2/szt. i 30 m2 na każdą kolejną. Czyli na powierzchni jednego hektara można utrzymywać 2-8 zwierząt ale wszystko jest zależne od jakości gleby i pastwiska.
Pomieszczenia powinny być wygrodzone oddzielnie dla samic ciężarnych, samic z młodymi, samców reproduktorów, młodych samców 1-2 lata, wysokość kojców powinna wynosić 1,20 m
W Polsce znajdują się dwie instytucje zrzeszające hodowców i sympatyków alpak – Polski Związek Hodowców Alpak oraz Stowarzyszenie Hodowców Alpak i Lam. Oprócz tego z tego miejsca chciałam podziękować organizatorom szkolenia, które miało miejsce w Brwinowie w 2019 – Alternatywne kierunki w produkcji zwierzęcej – chów i hodowla alpak, której wykładowcą była Pani Anna Morales Villavicencio, pierwsza która zrobiła doktorat na SGGW dotyczący tych wdzięcznych zwierząt. Na co dzień Pani Anna uczy studentów na Katedrze Szczegółowej Hodowli Zwierząt na SGGW w Warszawie. Jak jest napisane na stronie SGGW Swoją przygodę z tymi zwierzętami rozpoczęła w 1990 roku podczas podroży po Ameryce Południowej (Peru, Ekwador). Pierwsze badania prowadziła na lamach w Warszawskim Ogrodzie Zoologicznym. Badania naukowe na alpakach realizuje w największych farmach w Polsce. Główny obszar badań to parametry produkcyjne: odchów młodych alpak, parametry włókna od których zależy dochód, jakość włókna i perspektywa rynku, wykorzystanie potencjału lam i alpaki w turystyce, rekreacji i terapii. Tytuł pracy doktorskiej pt Analiza wskaźników produkcyjnych alpak rasy Huacaya hodowanych w Polsce. Także Pani Anna jest niekwestionowanym ekspertem z zakresu chowu i hodowli alpak. Wiedza na szkoleniu była konkretna i praktyczna, dzięki czemu jestem w stanie się nią podzielić i szerzyć ją u innych zainteresowanych. Drugi dzień szkolenia spędziliśmy w hodowli alpak – Alpakus niedaleko Płocka. Właściciele byli bardzo gościnni i z chęcią odpowiadali na wszystkie pytania dotyczące hodowli. Na brak klientów nie narzekają i ich hodowla znajduje się pod stałym nadzorem powiatowej inspekcji weterynaryjnej. Życzymy wszystkim hodowcom alpak wielu sukcesów i pociechy ze swoich zwierząt. Co roku podczas majowych targów – Lato na Wsi w Minikowie organizowany jest pokaz alpak na który serdecznie zapraszamy.
Anna Mońko, KPODR w Minikowie
