Pełnomocnictwo

Na początku warto zaznaczyć, że pełnomocnictwo dotyczy nie tylko osób prowadzących działalność gospodarczą, ale także osób fizycznych. Przykładem tego jest chociażby udzielenie pełnomocnictwa do rachunku bankowego osobie, która nie jest jego posiadaczem, a może korzystać z konta i składać dyspozycje w takim zakresie, w jakim ją do tego upoważniono. Z kolei w przedsiębiorstwach najczęściej znajduje zastosowanie, gdy właściciel nie jest w stanie sam zarządzać firmą i udziela pełnomocnictwa osobie trzeciej, aby dokonywała czynności w jego imieniu.

A zatem czym jest pełnomocnictwo? Pełnomocnictwo to czynność prawna, jednostronna o charakterze upoważniającym. Występują dwie strony: mocodawca oraz pełnomocnik. Pierwsza z nich oświadcza swoją wolę i upoważnia drugą osobę do dokonywania czynności prawnych w jej imieniu.

Wyróżnia się trzy rodzaje pełnomocnictw. Pierwsze z nich ogólne, które obejmuje czynności zwykłego zarządu, występowanie przed sądami i organami administracji publicznej. Drugie – rodzajowe do wykonywania określonego rodzaju czynności, które przekraczają zakres zarządu np. zawieranie umów o pracę. Natomiast ostatnie, czyli szczególne upoważnia do konkretnej czynności np. sprzedaż nieruchomości.

Na formę w jakiej powinno być zawarte pełnomocnictwo wskazuje art. 99. kodeksu cywilnego, który stanowi, że pełnomocnictwo ogólne powinno być udzielone pod rygorem nieważności na piśmie.

Omawiając temat pełnomocnictw należy wspomnieć o najszerszym ze wszystkich, czyli o prokurze. Obejmuje ona bardzo szeroki zakres, tym samym mocując pełnomocnika m.in do wszystkich czynności sądowych jakie są związane z prowadzeniem działalności. Prokurę może udzielić każdy przedsiębiorca wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) lub Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). W momencie ustanowienia prokury przedsiębiorca zobowiązany jest złożyć w ciągu 7 dni wniosek o jej wpis do rejestru KRS. Prokurent może podpisywać weksle i czeki, zawierać umowy, w tym umowy kredytu lub pożyczki, umowy najmu, dzierżawy, sprzedaży czy zawierać umowy z zakresu prawa pracy. Nie może natomiast zbyć przedsiębiorstwa i powołać innego prokurenta. Ma ona najczęściej zastosowanie w spółkach osobowych (m.in. spółka jawna, spółka partnerska) i kapitałowych (np. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna).

Pełnomocnictwo wygasa z mocy ustawy: w chwili śmierci pełnomocnika lub mocodawcy albo gdy mocodawca oświadczy pełnomocnikowi, że odwołuje pełnomocnictwo. Z kodeksu cywilnego wynika, że również inne sytuacje powodują wygaśnięcie pełnomocnictwa – są to m.in. zrzeczenie się umocowania przez pełnomocnika, dokonanie czynności prawnej, której dotyczyło pełnomocnictwo, w momencie utraty zdolności lub ograniczonej zdolności do czynności prawnych przez pełnomocnika oraz po upływie czasu na jaki zostało zawarte.

Zgodnie z art. 102. kodeksu cywilnego „Po wygaśnięciu umocowania pełnomocnik obowiązany jest zwrócić mocodawcy dokument pełnomocnictwa. Może żądać poświadczonego odpisu tego dokumentu; wygaśnięcie umocowania powinno być na odpisie zaznaczone.”

Do najbardziej znanych pełnomocnictw wśród przedsiębiorców można zaliczyć: UPL-1 służące do składania deklaracji drogą elektroniczną do Urzędów Skarbowych, OPL-1 zawiadomienie o zmianie lub odwołaniu pełnomocnictwa, PPO-1 ogólne pełnomocnictwo do reprezentowania we wszystkich sprawach podatkowych czy ZUS-PEL do wykonywania czynności w relacjach z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych.

Ustawa o opłacie skarbowej nakłada obowiązek uiszczenia opłaty w urzędzie za każdą złożoną prokurę, pełnomocnictwo, jego odpis, wpis lub kopię. Kwota jest określona w załączniku do wyżej wymienionej ustawy. Opłata nie dotyczy złożenia pełnomocnictwa dla: małżonka, rodziców, dziadków, dzieci oraz wnuków.

Paulina Cholewińska
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego