Rozpoczynamy sezon produkcji rozsad
Rozsady warzyw wczesnych tych sadzonych pod osłonami już rosną. Natomiast warzywa gruntowe uprawiane bez żadnych okryć lub okrywane folią perforowaną czy też włókniną za chwilę będą wysiewane. O czym producent powinien pamiętać w czasie produkcji rozsady?
Przede wszystkim o dobrym przygotowaniu obiektów do jej produkcji. Jeżeli rozsada jest produkowana w zwykłych tunelach foliowych należy pamiętać o tym, żeby do produkcji wyznaczyć taką powierzchnię, na jakiej zmieszczą się produkowane rozsady gatunków o podobnych wymaganiach termicznych. Ze względu na niskie temperatury zewnętrzne należy tak dobrać powierzchnię tunelu, aby nie ogrzewać zbędnych metrów obiektów bo to kosztuje. Aby zaoszczędzić na opale dobrze jest umieścić rozsady na stołach o wysokości około 80 cm do 1 m nad ziemią. Przy ogrzewaniu, zwłaszcza nadmuchowym, różnica temperatur pomiędzy gruntem i stołem wynosi około 5–7oC. Im niżej tym chłodniej. Dodatkowo można zmniejszyć kubaturę tunelu podwieszając nad stołami na wysokości od ziemi 1,8 m cienką przezroczystą folię ze spadkiem w stronę ścian tunelu. Taka folia tworzy poduszkę powietrzną z folią okrywającą tunel. W ten sposób można również zaoszczędzić. Spadek podwieszonej folii w stronę ścian tunelu zabezpieczy przed gromadzeniem się skroplonej wody na podwieszce i jej opuszczanie się.
Następna sprawa to dobór substratu. Na rynku jest wiele firm oferujących podłoża ogrodnicze. Substraty sporządzane są z różnych rodzajów torfu. Jeżeli producent wie czym dysponuje, można uniknąć błędów w podlewaniu roślin. Substraty z torfu wysokiego jasnego są substratami najłatwiej przepuszczającymi wodę. Łatwo się je podlewa, ale równie łatwo nadmiar wody jest z nich odprowadzany. Torf jasny z głębszych warstw torfowiska potrafi znacznie dłużej utrzymywać wodę. Z tego względu należy używać jej rozsądnie, aby nie zalać systemu korzeniowego rozsady, co może skutkować wystąpieniem chorób zgorzelowych. Najbardziej należy uważać na stosowane ilości wody używając do produkcji rozsady substratów z torfu ciemnego przemrożonego, który najlepiej i najdłużej utrzymuje wodę. Torf po przemrożeniu bowiem ma właściwości glinki. Trzeba również tu powiedzieć, że im lepiej substrat zatrzymuje wodę, tym mniej jej używamy do podlewania roślin, co wpływa również na zmniejszone wymywanie składników pokarmowych.
Po wysianiu nasion należy pamiętać o utrzymywaniu optymalnej temperatury dla określonych gatunków roślin. Zbyt wysokie temperatury podczas wzrostu roślin przy niedoborach światła, jakie panują w miesiącach zimowych w Polsce, mogą spowodować wybieganie roślin i zbyt słaby rozwój systemu korzeniowego. Zbyt wysoka część nadziemna będzie nagliła producenta do przesadzania roślin na miejsce stałe, a niezbyt dobrze rozwinięty system korzeniowy będzie tę czynność uniemożliwiał. Rozsady z niezbyt dobrze rozwiniętym system korzeniowym niestety nie będą dobrze wyciągały się z tac rozsadowych. Wskutek tego przesadzane rośliny będą musiały go budować na miejscu stałym, co będzie opóźniało wznowienie wzrostu i plonowanie, jak również może spowodować straty podczas przyjmowania się roślin i zmniejszoną obsadę na m2. Na optymalnym poziomie muszą być utrzymywane temperatury przede wszystkim w nocy. W czasie dnia, jeżeli będzie słonecznie należy uważać, aby rozsad nie przegrzać, zwłaszcza w obiektach niskich, o małej kubaturze. Kiedy słońce będzie nagrzewało powietrze w takich obiektach do bardzo wysokich temperatur, należy szybko reagować, aby rośliny nie zostały zniszczone przez zbyt wysoką temperaturę w tunelu. Z drugiej zaś strony dni słoneczne to dni z niskimi temperaturami. Wietrząc głównie niskie obiekty powietrzem, którego temperatura wynosi poniżej zera szczególnie wtedy, gdy rośliny są ustawione na powierzchni gruntu, możemy również doprowadzić do ich zniszczenia. Tak więc, jeżeli w gospodarstwie nie ma możliwości technicznych, aby wyprodukować dobrą rozsadę należałoby się zastanowić czy nie zamówić rozsady gotowej w specjalistycznych gospodarstwach. Patrząc jednak z innej strony – specjalistyczne gospodarstwa produkują rozsadę zwykle w tacach o mniejszych pojedynczych komórkach niż gospodarstwa na własny użytek. Z mojego doświadczenia wynika, że rozsady z mniejszą bryłą korzeniową, zwłaszcza kapustnych niestety są nieco późniejsze od tych wyprodukowanych we własnych gospodarstwach.
Ogrzewając tunele foliowe piecami, przede wszystkim nadmuchowymi, które znajdują się w obiekcie trzeba również dbać podczas palenia czy uzupełniania opału, aby spaliny nie wydobywały się do wnętrza tunelu. Wydobywające się spaliny mogą również uszkodzić lub zniszczyć rosnące rośliny.
Oprócz nieodpowiednich temperatur w obiekcie na jakość rozsady wpływa również ich nawożenie. Nadmierne używanie nawozów mineralnych, głównie azotowych może również spowodować nadmierny wzrost części nadziemnej rośliny i zbyt mały rozwój systemu korzeniowego. Dlatego do nawożenia rozsad na początku wzrostu należy używać nawozów zawierających niewielkie ilości azotu, duże ilości fosforu i ograniczone ilości potasu. Duża ilość łatwo przyswajalnego fosforu będzie wpływała na lepszy rozwój systemu korzeniowego. Aby lepiej rozwijał się system korzeniowy możemy również używać różnego rodzaju preparatów zawierających algi (Algaren Twin), nawozów z łatwo przyswajalnym fosforem Magic P Star czy też produktów zawierających fosforyn potasu (Resistim, Krypther). Na rynku jest takich produktów bardzo dużo, niestety nie wszystkie działają dobrze i szybko. Dlatego też producenci powinni bacznie obserwować rośliny po ich zastosowaniu i wyciągać wnioski, albo zostawiać kontrolę na małej części produkcji. Takie postępowanie może pokazać czy określone efekty zostały osiągnięte po zastosowaniu zastosowanych produktów.
Tekst i fot. Piotr Borczyński
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
