Ochrona marchwi i kapusty
Od wielu lat na terenie Polski uprawy marchwi oraz kapusty głowiastej zajmują duże powierzchnie. Jednak występuje duże zróżnicowanie skali produkcji w poszczególnych latach, co powoduje duże wahania cen warzyw.
Ze względu na zmechanizowanie uprawy, zwłaszcza marchwi, cebuli, jak również kapusty głowiastej uprawy te stają się coraz bardziej popularne wśród dużych producentów. Bardzo zmienne warunki pogodowe powodują, że coraz wcześniej pojawiają się na plantacjach warzyw uciążliwe w zwalczaniu choroby.
O ile producenci zaczynają sobie radzić z alternariozą za pomocą zarejestrowanych do tej pory środków ochrony roślin, to duże problemy są z mączniakiem prawdziwym. Choroba ta występuje podczas suchej i ciepłej pogody w czasie tzw. stresu wodnego. W ostatnich latach, kiedy występuje susza, presja choroby jest tak duża, że i nać marchwi nie może się jej oprzeć i pierwsze objawy możemy obserwować już od początku sierpnia. Okres ochrony wydłuża się dość znacznie. Aby utrzymać zdrową nać do zbiorów należy więc regularnie co około 7–10 dni opryskiwać plantacje środkami ochrony roślin zachowując rotacje substancji aktywnych. W bieżącym sezonie został zarejestrowany nowy preparat do ochrony marchwi przed kompleksem chorób, zwłaszcza przed alternariozą, mączniakiem prawdziwym, jak również przed czarną plamistością korzeni o nazwie Luna Experience 400 SC. Zawiera on dwie substancje aktywne: fluopyram i tebukonazol. Są to więc całkowicie nowe substancje w uprawie marchwi o działaniu układowym do stosowania zapobiegawczego i interwencyjnego. Najlepsze efekty w ochronie marchwi przed wyżej wymienionymi chorobami uzyskujemy stosując jako pierwsze preparaty kontaktowe, takie jak Serenade ASO, a następnie przy większej presji chorób opryskujemy plantacje preparatem Luna Experience 400 SC w dawce 0,75 l/ha. W celu zabezpieczenia się przed uodpornieniem patogenów na substancje aktywne nie można tego preparatu stosować częściej niż dwa razy w sezonie wegetacyjnym. Przy dużej presji patogenów jedyne co możemy zrobić to zastosować Lunę w tzw. bloku, czyli po sobie. Spowoduje to wydłużenie ochrony na dość długi czas. Oczywiście takie postępowanie nie zwalnia nas z obowiązku dalszej ochrony przed chorobami, zwłaszcza na plantacjach marchwi kopanych kombajnami wyciągającymi rośliny za nać. Nać do końca musi być w bardzo dobrej kondycji. Chroniąc nać do końca uprawy wpływamy również na zdrowotność korzeni, które są dłużej lub krócej przechowywane. Zaniedbania w ochronie naci niestety ujawniają się na korzeniach dopiero w czasie przechowywania dyskwalifikując towar do sprzedaży.
Jeżeli chodzi o ochronę kapusty, to zwłaszcza w ostatnim sezonie producenci mieli znaczne problemy ze zwalczaniem szkodników. Walka ze szkodnikami absorbuje uwagę rolników tak, że zapominają o zabezpieczeniu swoich plantacji przed chorobami grzybowymi. Na polach kapuścianych może być ich również tak duża mnogość, co szkodników. Do najważniejszych możemy zaliczyć: czerń krzyżowych, szarą pleśń, czarną plamistość, suchą plamistość kapustnych, zgniliznę twardzikową, mączniaka prawdziwego czy też bielika krzyżowych. Choroby te występują w całym okresie wegetacji. Ze względu na dość długi okres wegetacji kapust, zwłaszcza odmian do przechowywania należy wykonać kilka zabiegów ochronnych z udziałem fungicydów. Tak jak przy uprawie marchwi bardzo ważne jest, aby opryski przeprowadzać z uwzględnieniem rotacji substancji aktywnych. Do tej pory w programie ochrony były praktycznie tylko preparaty oparte na strobilurinach. Od tego roku również w uprawie warzyw kapustnych jest zarejestrowana Luna Experience 400 SC z dwoma nowymi substancjami aktywnymi działającymi zapobiegawczo, jak i interwencyjnie. Okres ochrony kapust trwa od początku tworzenia główek do dojrzałości zbiorczej, czyli praktycznie już od połowy lipca. Tak więc, przy uprawie kapust o długim okresie wegetacji okres ochrony może trwać około 70–90 dni. Plantacje, zwłaszcza te, które są przeznaczone do przechowywania, muszą być chronione praktycznie do momentu wycięcia i włożenia do przechowalni.
W przypadku odmian o krótszym okresie wegetacji i zbieranych w czasie lata czy nawet wiosny, też w ostatnich latach obserwuje się potrzebę opryskiwania przynajmniej jeden raz przed chorobami, zwłaszcza czernią krzyżowych. Kapusty takie sprzedaje się bowiem z liśćmi osłonowymi, a odbiorcy wymagają, żeby były one bez objawów chorób. Niestety, kiedy są nawet pierwsze objawy czerni krzyżowych liście osłonowe powinny być zdjęte, a wtedy główki nie sprzedają się dobrze, a przy nadmiarze towaru praktycznie wcale. Z tego też względu podczas ciepłej i suchej pogody należałoby już wykonywać pierwsze zabiegi ochronne przeciwko czerni krzyżowych. Należy jednak uwzględnić okresy karencji, które praktycznie przy wszystkich zarejestrowanych preparatach wynoszą 14 dni. Tak więc, nie ma możliwości wykonania nawet zabiegu interwencyjnego na kilka dni przed zbiorem. Są oczywiście tacy producenci, którzy nie dotrzymują okresów karencji, ale coraz częstsze kontrole na pozostałości substancji aktywnych w bardzo dużym stopniu w ostatnich latach przeciwdziałają takim praktykom. Rejestracja Luny nie dotyczy tylko kapusty głowiastej, ale również pozostałych warzyw kapustnych, takich jak: kalafior, brokuł, kapusta pekińska, kapusta włoska, a także brukselska. Producenci mają bardzo wiele problemów z ochroną przed chorobami, zwłaszcza w bardzo wrażliwej na wszelkie choroby kapuście pekińskiej i włoskiej. Przydadzą się tutaj nowe substancje aktywne, aby ochrona stała się pełna i szczelna. Jeżeli chodzi o kalafiora to również wielu producentów zapomina o chorobach więc przyda się w rejestrze dobry preparat o działaniu interwencyjnym, który ułatwi zwalczanie pierwszych objawów zwłaszcza czerni krzyżowych i coraz częściej pojawiającej się w tej uprawie szarej pleśni.
Tekst i fot. Piotr Borczyński
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
