Wymogi dobrostanu dla bydła mięsnego

W obecnej dobie przy chowie bydła mięsnego trzeba zwrócić szczególną uwagę na dobrostan tych zwierząt. Najlepiej bydło mięsne utrzymywać w ściołowych pomieszczeniach wolnostanowiskowych. System ten ma najwięcej zalet i zapewnia możliwość poruszania się, kontakt socjalny, lepszy stan zdrowotny i rozpoznawanie rui, niskie nakłady pracy. Ściółka daje komfort wypoczynku, poprawia jakość odchodów, co ogranicza szkodliwe oddziaływanie produkcji zwierzęcej na środowisko.

W praktyce obserwujemy bardzo duże zróżnicowanie pomieszczeń inwentarskich, w których przebywa bydło. Różnice te dotyczą m.in. ich wielkości, rodzaju materiału, z którego są zbudowane, wieku, stanu technicznego, wyposażenia. Bez względu na to wszystko zadaniem hodowcy powinno być dbanie o dobrostan zwierząt. Rozumie się przez to zapewnienie im optymalnych warunków utrzymania, przede wszystkim w zakresie żywienia, pojenia, powierzchni do wypoczynku, temperatury, wilgotności, wentylacji, odpowiedniego składu powietrza czy oświetlenia. Pamiętać należy także o tym, że każda grupa wiekowa bydła (cielęta, jałówki, krowy, opasy) ma odmienne wymagania odnośnie utrzymania.

Wolnostanowiskowy system utrzymania bydła mięsnego – budynki powinny być proste i tanie najlepiej z otwartą, nie zabudowaną ścianą południową (często adaptuje się stodoły, wiaty, obory krów mlecznych). Bydło dobrze znosi niskie temperatury, gdy nie jest narażone na przeciągi. Warunkiem koniecznym w tego typu budynkach jest zapewnienie w okresie zimy niezamarzającej paszy i wody (poidła niezamarzające) oraz ścielonych i suchych legowisk, a także zasłon przeciwwietrznych w okresie niesprzyjającej pogody.

W pomieszczeniach dla stada mięsnego zaleca się wydzielenie lub przewidzenie wydzielenia następujących grup technologicznych:

– Krowy w okresie porodowym – porodówki powinny być tak usytuowane, aby krowy przebywające w nich miały kontakt wzrokowy ze stadem. Mogą być zbiorowe lub pojedyncze (wydzielane kojce o powierzchni 8 do 9 m2 na krowę z cielęciem). Niezbędnymi elementami wyposażenia kojca jest poidło oraz dostęp do pasz. Kojce powinny być obficie ścielone słomą i zabezpieczone przed przeciągami.

– Buhaj, buhaje – powinny przebywać w kojcu dla rozpłodników zlokalizowanych poza halą główną dla krów mamek z cielętami, a powierzchnia kojca nie może być mniejsza niż 10 m2.

– Młodzież hodowlana i opasowa – kojce zbiorowe zapewniają najlepszy komfort bytowania zwierząt (szczególnie typu otwartego), dobrą organizację i niskie nakłady pracy.

– Cielęta podczas odsadzania dzielone są, ze względu na płeć i masę ciała, na grupy. Liczebność grupy w małych gospodarstwach wynosi 4–6 szt., a w dużych 10–20 sztuk. Poszczególne grupy umieszczane są w odpowiednio przygotowanych kojcach zbiorowych.

Okólniki i wybiegi – są szczególnie przydatne i zalecane dla krów mamekz cielętami oraz dla młodzieży hodowlanej w utrzymaniu poza sezonem pastwiskowym. Zalecana powierzchnia okólnika utwardzonego wynosi (m2/szt.): 4,5 – krowy; 1,1 – cielęta do 100 kg; 1,9 – cielęta do 200 kg; 3,0 – młodzież hodowlana do 350 kg; 3,7 – młodzież hodowlana pow. 350 kg.

W tabeli 1 przedstawiono minimalne wymiary stanowisk, legowisk i kojców w zależności od technologii chowu i wieku bydła.

Tabela 1. Minimalne wymiary stanowisk, legowisk i kojców w zależności od technologii chowu i wieku bydła

Głównymi czynnikami kształtującymi mikroklimat w pomieszczeniach inwentarskich są temperatura, wilgotność, ruch powietrza i oświetlenie. Optymalne wartości tych parametrów zamieszczono w tabeli 2.

Tabela 2. Główne czynniki mikroklimatu w pomieszczeniach inwentarskich: optymalne wartości temperatury, wilgotności, ruchu powietrza i oświetlenia

Dopuszczalne stężenie szkodliwych gazów – dwutlenku węgla (CO2), amoniaku (NH3) i siarkowodoru (H2S) – nie może przekroczyć norm podanych w tabeli 3.

Tabela 3. Dopuszczalne stężenie szkodliwych gazów – dwutlenku węgla (CO2), amoniaku (NH3) i siarkowodoru (H2S) 

Dwutlenek węgla	5930,0 mg/m3
Amoniak	15,4 mg/m3
Siarkowodór	7,5 mg/m3
Kurz	10,0 mg/m3

Zapewniając krowom mamkom odpowiednie warunki bytowe oraz dostęp do wypasu i powiększonych okólników hodowcy mogą skorzystać z wariantu 2.3. Dobrostan krów mamek (stawka płatności 329 zł/krowę mamkę rocznie). Hodowcy realizujący wariant są zobowiązani do zapewnienia wszystkim krowom mamkom, cielętom, jałówkom i opasom do 300 kg – 140 dni wypasu realizowanego w okresie od 1 kwietnia do 15 października oraz do zapewnienia w okresie zimowym, tj. od 16 października do 14 marca kolejnego roku, dostępu do środowiska zewnętrznego (pastwisk, wybiegów, okólników) o powierzchni zwiększonej o 20%. Oznacza to, że minimalna wielkość zimowej, zewnętrznej powierzchni bytowej dla cieląt to co najmniej 6 m²/szt., dla jałówek i opasów do 300 kg – 12 m²/szt., a dla krów mamek 18 m²/szt.

Przemysław Skorniak, KPODR
Fot. B. Lubiński
Opracowano na podstawie:
artykułu internetowego Stanisława Nowowiejskiego, https://Stara.odr.pl/produkcja-zwierzęca/bydło/247-dobrostan-bydła-ras-miesnych—czesc-i                                  
i materiałów CDR